Rozwój psychologiczny

Zasady rozwoju psychicznego

Obserwując zachowanie i reakcje człowieka, łatwo zauwa­żyć można określone formy jego aktywności, które w toku osobniczego życia zmieniają się i różnicują. Od pierwszych chwil życia widzimy, jak z każdym dniem zmienia się on nie tylko pod względem ciężaru i wzrostu ciała. W miarę zdobywanych doświadczeń zmienia się nie tylko wygląd zewnętrzny, ale i psychika człowieka. Zrazu nieporadne niemowlę, w miarę ćwiczeń rucho­wych dziecko zaczyna wpływać na przedmioty, manipulu­je nimi, sprawdza, bada je wszystkimi zmysłami, nawią­zuje poprzez nie kontakt z otoczeniem. Dzięki temu na­stępuje wzrost różnego typu umiejętności ruchowych, wzbogacanie zasobu wiedzy o otaczającym świecie, reago­wanie na otoczenie; zachodzą widoczne zmiany w~ uczu­ciach i umyśle. Te wszystkie zmiany stanowią o rozwoju psychicznym człowieka. Takie właściwości d procesy, jak: świadomość, mowa, myślenie, swoiste formy zachowania społecznego charak­teryzują w świecie przyrody jedynie człowieka. W toku jego rozwoju realizują się one w postaci egzoterycznej czyli zewnętrznej. (Należałoby to rozumieć następująco. Istota ludzka w toku swego rozwoju od wczesnego dzie­ciństwa, poprzez wiek szkolny, aż do osiągnięcia dojrzało­ści fizycznej, psychicznej i społecznej, opanowuje i przy­swaja w sposób czynny (to znaczy przez działania rucho­we na przedmiotach, a potem poprzez czynności umysło­we), doświadczenia poprzednich pokoleń. Do tych doświad­czeń będą należały wytwory społeczno-kulturowe, a więc osiągnięcia w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznej, kultury materialnej i duchowej, dzieła sztuki — malar­stwo, rzeźba, architektura, muzyka, literatura, poezja, teatr i film. Obcując z bogactwem kulturowym, człowiek nie tylko rozwija i doskonali swe możliwości i uzdolnienia, ale także stara się wpływać na ich formę i treść, tworząc nierzadko nowe wartości kulturowe. Wszelkie czynności umysłowe, zdolności ludzkie i ich rozwój są uzależnione od mózgu, a ściślej mówiąc od jego części — kory mózgowej. W miarę jej rozwoju nasze czyn­ności umysłowe stają się coraz bardziej złożone, zmienia się i przekształca psychika. Przykładem wielu zmian w toku rozwoju psychicznego człowieka jest kształtowanie się takich procesów poznawczych, jak: mowa, myślenie, spostrzegawczość, pamięć, uwaga i na tym tle wzrost sprawności ruchowej. Sprawność ruchowa oznacza wyko­nywanie określonych ruchów za pomocą tułowia, kończyn górnych i dolnych, ich szybkość i precyzja. Przemiany zachodzące w człowieku, jakie obserwujemy w toku rozwoju osobniczego, związane są z określonym po­rządkiem .determinującym postępowanie w strukturze za­równo psychicznej, jak d fizycznej. Zmiany te stały się podstawą podziału procesu rozwojowego na okresy, czyli odcinki czasowe, nazywane w psychologii rozwojowej*) etapami lufo stadiami rozwojowymi. Podziały te w miarę rozwoju badań psychologicznych były przedmiotem opo­rów. Problem polegał na przyjęciu jednoznacznie okre­ślonych kryteriów, które usprawiedliwiałyby taki, a nie inny podział. Na przykład podstawą wyróżniania okresów rozwojowych we wczesnym dzieciństwie były wybrane zmiany tylko biologiczne (np. proces siadania, wyrastanie mlecznych zębów itp.) czy zmiany psychiczne, uzależnio­ne od wieku kalendarzowego. Zbyt silne akcentowanie przemian biologicznych organizmu spowodowało na przy­kład przyjęcie terminu dojrzewanie, dziś raczej zastępowa­nego terminem — dorastanie, rozumiejąc przez to cało­kształt zmian, charakteryzujących pewien etap ludzkiego rozwoju. W tym okresie niewątpliwie niezmiernie ważne jest dojrzewanie biologiczne organizmu, w tym płciowe, ale jest to tylko jeden ze składowych elementów ogólnego, •bardziej złożonego procesu. Człowiek jest istotą biologiczną, wyposażoną po rodzi­cach w zadatki dziedziczne. Od urodzenia zaś przebywa w środowisku społecznym i podlega jego oddziaływaniom. Działanie jednostki ludzkiej kształtuje psychikę i świado­mość, które rozwijają się pod wpływem różnorodnych czynników. Do tych czynników, oprócz zadatków dziedzicz­nych i środowiska, będą należały: własna aktywność jed­nostki i wychowanie. Współczesna nauka przywiązuje wielką wagę do wycho­wania i nauczania, które pod wpływem świadomego od­działywania dorosłych mogą doprowadzić do wszechstron­nego rozwoju osobowości. Dialektyczna teoria rozwoju psychicznego podkreśla ten dynamiczny charakter właściwości jednostki w odniesieniu do jej działania i różnorodnych czynności, wskazując na wymienione wyżej czynniki rozwojowe. Pierwsze dwa: za­datki dziedziczne i aktywność określa się jako czyamiki biologiczne, pozostałe: środowisko i wychowanie — jako społeczne.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”