Zdrowie

Dolegliwości okresu ciąży

Ustrój kobiety w ciągu trzech pierwszych miesięcy ciąży do­stosowuje się do zmienionych warunków wywołanych obecnością rozwijającego się płodu. W pierwszym okresie ciąży — do końca mniej więcej trzeciego miesiąca — większość kobiet miewa złe samopoczucie. Zaznacza się w tym czasie skłonność do nudności, wymiotów, utraty apetytu; występują napadowe osłabienia, u niektórych kobiet dochodzi nawet do omdleń. W czwartym miesiącu następuje z reguły poprawa samopoczucia, będąca wy­razem dokonanej już adaptacji organizmu do zmienionych wa­runków fizjologicznych i anatomicznych ciąży. To dobre samo­poczucie utrzymuje się zwykle do końca ósmego miesiąca ciąży. Normalnym jednak zjawiskiem są w tym czasie zdarzające się lekkie dolegliwości w postaci uczucia ucisku w okolicy serca, duszności umiarkowanego stopnia, czasem świąd skóry. W końcowym okresie ciąży samopoczucie zwykle się znów nieco pogarsza. Składa się na to głównie ucisk dużego już płodu na narządy miednicy małej (z powstawaniem żylaków podudzi i ud oraz tzw. hemoroidów, czyli żylaków odbytu) oraz ucisk dna macicy na przeponę brzuszną, co powoduje nieprzyjemne nasilenie się duszności. Serce w końcowym okresie ciąży ma też największe obciążenie dodatkowe, skutkiem czego mogą zazna­czyć się objawy jego niewydolności pod postacią niewielkich obrzęków stóp i podudzi, obserwowanych zwłaszcza wieczorem, po całym dniu chodzenia. W przebiegu ciąży, a szczególnie w końcowych jej tygodniach, występują nieregularne, zwykle dość słabe bóle macicy, zwane skurczami ciążowymi. Niekiedy nasilenie ich bywa dość przykre, jednak w odróżnieniu od prawdziwych bólów porodo­wych odznaczają się one zawsze nieregularnym występowaniem. Wskutek powiększenia się macicy i coraz większego rozciągania skóry brzucha, zjawiają się w końcowym okresie ciąży na brzu­chu, a także na udach i pośladkach, białawe linijne rozstępy, zwane rozstępami ciążowymi. Jedną z najłatwiej uchwytnych zewnętrznie, charakterystycz­nych cech rozwijającej się ciąży jest m. in. powiększanie się wymiarów brzucha ciężarnej, spowodowane wzro­stem macicy i przesuwaniem się jej dna ku górze. Macica ciężarna zaczyna być wyczuwalna nad spojeniem ło­nowym dopiero w czwartym miesiącu. Do wysokości pępka sięga w szóstym, a najwyższe położenie notuje się w dziewiątym mie­siącu ciąży, gdy dno macicy sięga powyżej łuków żebrowych i uciska na przeponę. W dziesiątym miesiącu (księżycowym) dno macicy nieco się obniża; jednocześnie brzuch ciężarnej bardziej uwypukla, się ku przodowi. W tym czasie następuje również zmniejszenie uczucia duszności, wskutek zmniejszenia się uci­sku macicy na przeponę. Ciężarna wyczuwa ruchy płodu około połowy ciąży. Wielo-ródki, dzięki doświadczeniu poprzednich ciąż, wyczuwają ruchy wcześniej: około 20 tygodnia ciąży; pierwiastki nieco później — około 24 tygodnia. Niekiedy ruchy płodu bywają silne, aż bole­sne; kiedy indziej znów słabe, ledwo wyczuwalne, mimo że płód rozwija się zupełnie normalnie. Zależy to od położenia płodu w macicy i od ułożenia poszczególnych części jego ciała wzglę­dem siebie. Płód w końcowych tygodniach ciąży ustala się w takim poło­żeniu, w jakim będzie się rodzić. Prawidłowe położenie płodu jest podłużne. Oznacza to, że głowa lub pośladki płodu znajdują się w dolnym odcinku macicy. Jeżeli podłużna oś płodu przebiega poprzecznie do podłużnej osi macicy, wówczas mówi się o poprzecznym położeniu płodu. Jakkolwiek normalnie należy oczekiwać przyjścia dziecka na świat po upływie 280 dni, licząc od pierwszego dnia ostatniej mie­siączki, a więc po upływie 10 miesięcy księżycowych, to jednak poród może nastąpić albo przed tym terminem, albo się opóźnić. Jeśli poród jest nadmiernie przyspieszony, szansa na utrzy­manie noworodka przy życiu jest mniejsza, jakkolwiek medycy­na poczyniła w ostatnich czasach na tym odcinku ogromne po­stępy i dzięki zapewnieniu wcześniakom specjalnych warunków udaje się utrzymać przy życiu wiele przedwcześnie urodzonych dzieci. Kobieta ciężarna ze zrozumiałych powodów powinna prowa­dzić oszczędzający i higieniczny tryb życia, unikać większych wysiłków fizycznych oraz wzruszeń psychicznych. Powinna ona też pozostać przez cały okres ciąży pod stałą opieką lekarską. Pierwsze badanie lekarskie powinno być nie później niż w trzecim miesiącu ciąży. W czasie pierwszej wizyty lekarskiej bada się ogólny stan zdrowia kobiety oraz jej zdolność do ro­dzenia. Lekarz musi się upewnić, czy miednica jest we wszyst­kich wymiarach dostatecznie szeroka tak, aby dziecko mogło urodzić się bez narażenia matki na przykry zabieg operacyjny. W miarę możliwości określi on także stopień zaawansowania ciąży i obliczy w przybliżeniu datę spodziewanego porodu. W następ­nym badaniu, przy bardziej już zaawansowanej ciąży, lekarz może obliczyć dokładniej termin spodziewanego porodu, a jedno­cześnie ustalić szereg danych dotyczących ciąży, np. czy ciąża jest bliźniacza. W wypadku ciąży bliźniaczej wysłuchuje się tony serca płodu po obu stronach brzucha. Również i badanie rentgenowskie jest w stanie wykazać ciążę mnogą przez uwidocz­nienie na zdjęciu kośćca więcej niż jednego płodu. W następnym kolejnym badaniu lekarz może już zazwyczaj ustalić położenie płodu w macicy, co ma bardzo duże znaczenie dla przebiegu porodu. Jeżeli położenie płodu wykazuje odchy­lenie od stanu prawidłowego, poród powinien bezwzględnie odbyć się w warunkach szpitalnych. W miesiącach, w których nie było badania lekarskiego, kobieta ciężarna powinna poddać się ba­daniu położnej. Jako zasadę należy przyjąć, że od szóstego mie­siąca ciąży ciężarna powinna co miesiąc odwiedzać poradnię dla kobiet (poradnia ,,K"). U kobiet ciężarnych przeprowadza się częste badania labo­ratoryjne moczu. Kontroluje się również często ciśnienie krwi i stan uzębienia. Przed porodem powinna być oznaczona u ko­biety ciężarnej grupa krwi; trzeba też przeprowadzić inne ba­dania serologiczne. Należy podkreślić, że badania kobiet ciężarnych są w naszym kraju wykonywane bezpłatnie i każda kobieta ma do nich prawo bez względu na to, czy jest ubezpieczona, czy nie. Opiekę nad kobietą ciężarną w miastach sprawują poradnie „K", a na wsi ośrodki zdrowia, punkty położnicze i izby porodowe (porad­nie „C"). Higieniczny i oszczędzający tryb życia w okresie ciąży nie polega bynajmniej na zaniechaniu wszelkiego wysiłku, pracy i ruchu. Kobieta powinna nadal kontynuować pracę, do której jest przyzwyczajona, jednak musi stanowczo unikać przemęcze­nia. Ruchu należy używać w umiarkowanym stopniu, przebywać dużo na świeżym powietrzu, dużo spać i odpoczywać. Nie jest wskazane długie przesiadywanie po nocach, zwłaszcza w za­dymionych pomieszczeniach lokali odwiedzanych przez dużą liczbę ludzi. Trzeba unikać tłoku, długiego stania (np. w kolej­kach przed sklepem), dużych zmian temperatury (przechodzenia bezpośrednio z dobrze ogrzanych lokali na mroźne powietrze) itp. Szczególnymi wrogami kobiety ciężarnej są alkohol i ty­toń. Dieta w okresie ciąży wymaga urozmaicenia i powinna być dość obfita, bo jak powiadają, kobieta ciężarna powinna „jeść za dwoje". Pożywienie powinno zawierać witaminy i sole. Dlatego należy jeść dużo sera, jaj, żytniego chleba, owoców, jarzyn i pić dużo mleka (Vi do :ł/4 litra mleka dziennie). Trzeba zwrócić uwagę na ubranie, które musi być luźne i do­stosowane do pory roku. Niedopuszczalne jest noszenie obcis-slych pasów i podwiązek tamujących krążenie krwi w kończy­nach dolnych. W okresie ciąży następuje u kobiet wzrost ciężaru ciała wy­noszący przeciętnie 6'/2 kg. Powoduje to przeciążenie nóg i stóp w podbiciu. Wieczorem kobieta odczuwa zmęczenie nóg, a w no­cy często zdarzają się kurcze mięśni łydek. Tym szkodliwym objawom można skutecznie przeciwdziałać przez noszenie wkła­dek ortopedycznych. Obecnie coraz więcej młodych kobiet uprawia sport. Udowod­niono, że przebieg porodu u sportsmenek jest znacznie lepszy i krótszy niż u kobiet nie uprawiających sportu. U kobiet wy­sportowanych skraca się przede wszystkim drugi okres porodu, który trwa u nich przeciętnie 20 do 30 minut. Jak mają się zachować kobiety uprawiające sport w okresie ciąży? Jak długo wolno im uprawiać sport w tym okresie życia? Obecnie uważa się powszechnie, że lekkie ćwiczenia, nie wyma­gające dużego wysiłku, są dla ciężarnej pożyteczne, natomiast stanowczo przeciwwskazany jest sport wyczynowy, start we wszelkiego rodzaju zawodach i popisach. Szczególnej ostrożności wymaga okres pierwszych trzech miesięcy ciąży, któremu to­warzyszą niekiedy dość burzliwe objawy ze strony układu ner­wowego, wegetatywnego (nudności, wymioty). W tym okresie celowe jest jedynie przeprowadzanie ćwiczeń oddechowych. Do­piero od czwartego miesiąca można rozszerzyć zakres ćwiczeń. Szczególny nacisk należy położyć na ćwiczenia, które wzmac­niają mięśnie tłoczni brzusznej i mięśnie grzbietu. Co do do­puszczalnej intensywności ćwiczeń należy się w każdym indy­widualnym przypadku radzić lekarza. Ciąża jest krytycznym okresem w życiu kobiety. Dlatego za­sługuje ona w tym czasie na szczególne względy otoczenia, trosk­liwość i opiekę. Kobieta ciężarna opuszczona, pozbawiona po­mocy życzliwego otoczenia, w dodatku cierpiąca niedostatek, niepewna jutra albo maltretowana przez otoczenie, bezsilna wobec jego brutalności i szykan — przedstawia najbardziej po­żałowania godny obraz. Trzeba pamiętać, że warunki bytowe i moralne mają w tym okresie dla kobiety szczególnie doniosłe znaczenie, a przestrzeganie przez nią przepisów higieny ma de­cydujące znaczenie dla przebiegu ciąży i porodu. Właśnie w wa­runkach bytowych, higienicznych i moralnych kobiety w okresie ciąży tkwi wyjaśnienie znacznej części tych wartości biologicz­nych, które człowiek przynosi ze sobą na świat i które tak często potem określają bieg jego całego życia, jako tzw. cechy wro­dzone.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”