Kształcenie mowy
Wzbogacić słownictwo i sztukę mówienia
Nie wystarczą rozmowy domowe czy między rówieśnikami w szkole, by wzbogacić słownictwo i sztukę mówienia. Zasób słów dorastających wzbogacany jest nie tylko w wyżej wymieniony sposób, ale także przez literaturę piękną na lekcjach języka polskiego, poznawanie terminów z dziedziny matematyki, geografii i innych przedmiotów, których się uczy. Poznawanie i rozumienie definicji z różnych dyscyplin naukowych, posługiwanie się nimi przyczynia się do tego, że mowa uczniów staje się ścisła, wyrażenia dokładne i właściwe, odzwierciedlające procesy myślenia. Uczniowie używają coraz więcej wyrazów oznaczających pojęcia abstrakcyjne, rozumiejąc lepiej ich znaczenie. Zdają sobie sprawę, że można używać określonych słów w znaczeniu potocznym i naukowym, dosłownym i przenośnym. Rozumieją metafory i symbole występujące w poezji, literaturze pięknej, dramatach i twórczości filmowej, teatralnej, popularnych piosenkach. Zasób słów rozwija się wraz z rozwojem umysłowym dzieci i młodzieży. Bogate słownictwo to także umiejętność posługiwania się językiem ustnym i pisanym, uwzględnianie prawidłowych form gramatycznych. Zdolność wyrażania swych myśli w piśmie wzrasta i jest uzależniona od systematycznej nauki szkolnej. Tu jednak obserwuje się pewne różnice indywidualne. Zdaniem niektórych-psychologów płynność słowna, jak i zdolność rozumienia słów jest cechą uczniów o szczególnych uzdolnieniach humanistycznych. Zdolność rozumienia znaczeniowej i gramatycznej strony języka nie zawsze współdziała ze zdolnością płynnego wypowiadania się w słowach. Nie idzie także w parze umiejętność pięknego wypowiadania się z tzw. „wypisywaniem się". Niektórzy dorośli ludzie są doskonałymi mówcami, ale ich dorobek piśmienniczy na ogół jest dość skromny. Podobnie jest z uczniami. Niektórzy z nich mają trudności w mówieniu, wypowiedziach i odpowiedziach słownych, ale piszą poprawnym językiem, gładko, jasno formułują myśli i z polotem. Trening w szkole na lekcjach języka ojczystego dotyczy nie tylko wzbogacania słownictwa, ale także rozwoju zarówno mowy pisanej, jak i ustnej. Ćwiczenia w zakresie mowy pisanej odbywają się poprzez rozwijanie określonych tematów w formie opowiadań, opisu, streszczeń, wypra-c«wań. Opowiadanie jest formą najłatwiejszego przekazu słownego lub pisemnego ma temat przeczytanego, oglądanego lub przeżytego utworu literackiego, filmowego, sztuki teatralnej. Dopuszcza on dowolność w porządkowaniu i osobistej interpretacji zdarzeń, które były przedmiotem lub tematem wyżej wymienionych utworów. Trudniejsze ze względów formalnych jest streszczenie, które charakteryzuje zwięzłość, treściowość materiału rzeczowego (merytorycznego). Streszczając jakiś utwór lub jego fragment uczeń musi wyodrębnić rzeczy ważne, główne myśli, pomijając szczegóły uboczne i drugorzędne. Jest to trudne zadanie, wymagające logicznego ujęcia w skrótowej, zwartej formie istotnych treści. Udogodnieni eon o dużym znaczeniu jest sporządzanie planu. Umiejętność jego wykonania zdobywają uczniowie w starszych klasach. Plan wymaga dokładnego zrozumienia, przyswojenia tekstu od strony merytorycznej, jego układu, formy przekazu oraz dokonania analizy pod kątem" wy«-odrębnienia fragmentów stanowiących pewne struktury — mniejsze, logicznie powiązane ze sobą. Umiejętnie skonstruowany plan oddaje usługi nie tylko w opracowaniu zagadnień związanych z omawianiem ustnym utworu, np. literackiego. Stanowi on jakby „rusztowanie", przygotowane do napisania wypracowania, które niejednemu uczniowi czy uczennicy spędza sen z powiek (w aneksie podaję wskazówki, jak uporać się z wypracowaniem). Niewielki procent uczniów osiągnął w wieku dorastania umiejętność pięknego pisania. Ci — którzy wypracowali, własny, indywidualny styl, sprawne posługiwanie się wiedzą merytoryczną — są szczęśliwymi zwycięzcami olimpiad polonistycznych i konkursów maturalnych. Nie dzieje się to tak sobie, mechanicznie, lecz jest to wynik żmudnej, systematycznej pracy, rozwijanej cierpliwie zdolności, która objawić się może talentem. W opanowaniu i operowaniu językiem ojczystym ogromną rolę odgrywa dobór środków językowych, sposób wypowiadania się w słowie i piśmie, wrażliwość na piękno języka, unikanie błędów gramatycznych. Poznanie praw funkcjonowania systemu językowego, a szczególnie znajomość gramatyki, bogactwo słownictwa, bezbłędna wymowa stanowią o kulturze języka. Nienaganna wymowa obowiązuje aktorów, nauczycieli, spikerów radiowych, telewizyjnych, a przynajmniej prawidłowa — nas wszystkich. Rażące jej wady mogą przekreślić karierę zawodową, być powodem kompleksów, zaważyć na całym życiu. System reklamy Test
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”