RozwĂłj fizyczny

Układ oddechowy, krążenia i pokarmowy

Niezmiernie ważną rolę odgrywa w organizmie układ od­dechowy, którego funkcja polega na pobieraniu tlenu z po­wietrza, wydalaniu produktów przemiany materii w po­staci dwutlenku węgla i pary wodnej. W trakcie rozwoju dostrzega się w układzie oddechowym wiele zmian, które są przede wszystkim związane z rozrostem cafc-go ciała i zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen. Sprawność działania tego układu w każdym okresie ży­cia kierowana jest potrzebami organizmu człowieka. ZarÓwno u małego dziecka, jak i u człowieka dorosłego układ oddechowy zaspokaja zapotrzebowanie na tlen za­leżnie od pojemności narządu oddychania — płuc, jak i aktualnych potrzeb organizmu. Podobnie jest z układem krążenia, którego sprawność uzależniona jest od rozrostu jego elementów, to jest od: serca, sieci połączonych naczyń krwionośnych, wydolności wysiłkowej, usprawnienia automatyzmu, dzięki któremu serce dostosowuje swą (funkcję do aktualnego zapotrze­bowania organizmu. Zmiany rozwojowe obejmują także układ pokarmowy. Praca przewodu pokarmowego i przebieg trawienia w róż-nych etapach rozwoju są podobne do analogicznych funk­cji u osób dorosłych. Szybki rozrost organizmu w okresie dorastania jest możliwy dzięki materiałom budulcowym, których dostarcza właśnie układ pokarmowy. Z przyjmo­waniem pokarmów i przyswajaniem przez organizm ko­niecznych składników wiąże się proces przemiany materii (metabolizm). Metabolizm organizmu wyraża się ilością zu­żytych kalorii *) przy bezczynności, bezruchu, spokoju. Ka­lorie uczestniczące w przemianie materii i energii pocho­dzą z białka, tłuszczów i węglowodanów pobieranych z pokarmem. Spożyte w pokarmach składniki kaloryczne są rozkładane na formy przyswajalne w przemianach: biał­kowej, tłuszczowej i węglowodanowej. Uczestniczą w tym układy: pokarmowy, krążenia i oddychania. Z przemiainą materii (metabolizmem) wiąże się: gospodarka cieplna, wodno-mineralna i procesy dążące do utrzymania stałości równowagi środowiska wewnętrznego — czyli mechanizmy homeostatyczne. Każda zmiana temperatury otoczenia uru­chamia odpowiednie mechanizmy przystosowawcze (adap­tacyjne). W przypadku przegrzania organizm pozbywa się nadmiaru ciepła przez np. pocenie się, obniżenie poziomu przemiany materii (mniej chętnie wtedy jemy, ale wię­cej pijemy chłodnych napoi), która stanowi źródło energe­tyczne organizmu.Szczególną rolę w organizmie pełni układ nerwowy, który stanowi fizjologiczny mechanizm wszelkich czynności ludz­kich, organizując i koordynując je w zależności od po­trzeb i sytuacji. Dzieli się on na układ ośrodkowy i obwo­dowy oraz układ autonomiczny 2). Układy te są powiązane ze sobą nie tylko anatomicznie, ale także pod względem pełnionych funkcji. Układowi ośrodkowemu i obwodowemu zawdzięczamy naszą wiedzę o świecie, zarządzają one bowiem ruchami i odbiorem wrażeń zmysłowych. Ponadto pełni on rolę sta­cji przekaźnikowej, gdyż dzięki niemu wszelkie impulsy nerwowe dochodzą do wyższych pięter układu nerwowe­go, czyli do mózgu. Niezmiernie ważną rolę pełni w regulacji naszych wszel­kich czynności autonomiczny układ nerwowy, zwany tak­że wegetatywnym. Kieruje on czynnościami wewnętrzny­mi, reguluje przemianę materii d stanowi podłoże wielu naszych uczuć. Reguluje takie procesy, jak: trawienie, krą­żenie krwi, niezależnie od ośrodkowego układu nerwowe­go, stąd nazwa autonomiczny. Autonomiczny układ nerwowy składa się z dwóch ukła­dów (rozmieszczonych w różnych częściach rdzenia kręgo­wego i przedłużonego): z sympatycznego (współczulnego) i parasympatycznego (przywspółczulnego). Układ sympatyczny (współczulny) nazywany jest ukła­dem aktywności, gdyż przygotowuje organizm do działa­nia. Włókna nerwowe tego układu unerwiają wszystkie na­rządy wewnętrzne, gruczoły potowe, naczynia krwionośne. Powodują one: rozszerzanie się źrenic, przyspieszenie akcji serca, zwężenie naczyń krwionośnych. Układ ten wpływa hamująco na procesy trawienne i pokarmowe. Jest wy­jątkowo czujny w sytuacji zagrożenia, wymagającej cał­kowitej mobilizacji organizmu. Towarzyszą temu uczu­cia, takie jak: lęk, złość a decydują o tym nierzadko, co nazywamy potocznie samopoczuciem dobrym lub złym. Układ parasympatyczny (przywspółczulny) bierze począ­tek w pniu mózgu i części krzyżowej rdzenia kręgowego. Jest w przeciwieństwie do układu sympatycznego układem zachowawczym. Włókna współczulne unerwiają mięśnie zwężające źrenice, powodują zwalnianie akcji serca, roz­szerzają naczynia krwionośne. Jak widać, działa on anta-gonistycznie w stosunku do układu sympatycznego. Dzięki temu obydwa układy, działając razem, znajdują się w rów­nowadze.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiÄ…czkowanie, mĂłwimy, ĹĽe kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, ktĂłre siÄ™ dokonujÄ… w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzÄ… tylko w samych jajnikach, dotyczÄ… one takĹĽe przysadki mĂłzgowej, tarczycy i innych narzÄ…dĂłw. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”