Wychowanie

Współczesny system wychowawczy

Współcześnie jednolita pedagogika naukowa, obowiązująca wszystkich ludzi, jak np. matematyka czy fizyka, jeszcze nie istnieje. Liczne nauki pomocnicze współdziałające z pedagogiką, badające rozwój fizyczny i psychiczny dzieci, młodzieży oraz do­rosłych, jak też poznające wpływy środowiska społecznego, od­krywają coraz więcej faktów pedagogicznych, które stają się po­wszechnie uznane, jak np. to, że dziecko w wieku przedszkolnym potrzebuje opowiadania mu bajek, a młodzież starsza dąży do samodzielności. Te narastające fakty stanowią bazę, na której w przyszłości ukształtuje się jednolita dla wszystkich pedagogi­ka naukowa. Tymczasem w sprawie celów i ideałów wychowania „nowego człowieka" istnieją wciąż zasadnicze rozbieżności, dla­tego też współcześnie działają odrębne pedagogiki światopoglą­dowe, które wychodzą z własnych założeń ideologicznych. Te-właśnie odrębne koncepcje, czyli ujęcia rzeczywistości w posta­ci zespołu określonych idei, uzasadnianych filozoficznie zostały przyjęte za obowiązujące ideologie przez poszczególne wielkie grupy społeczeństw,1 stanowiące jako klasa panująca własny ustrój społecznoekonomiczny i porządek prawny oraz regulujące potrzeby i stosunki oświatowowychowawcze przy pomocy insty­tucji wychowujących w ustalony sposób. Pedagogika światopo­ glądowa jest więc nauką przedstawiającą konkretny system wy­chowania, w którym odbija się i ustala związek między ustrojem społeczeństwa, jego ideologią wychowawczą (idee, cele, zadania stawiane wychowaniu) i działaniem zespołu instytucji oświatowo-pedagogicznych. Coraz liczniejsze pedagogiki światopoglądowe są wyrazem współczesnego pluralizmu społeczeństw i mimo roz­wiązywania podobnych problemów i zaspokajania tych samych potrzeb wychowawczych przyczyniają się do tworzenia różnych rozwiązań i modeli. Stan tego rozbicia na przeciwstawne sobie systemy wychowania w krajach zachodnich, wschodnich czy neu­tralnych ukształtował się wyjątkowo w obecnym stuleciu, po­nieważ poprzednie wieki zawsze wypracowywały jakąś syntezę wychowawczą swojego czasu. Najgłębszą przyczyną obecnego rozbicia systemów wycho­wawczych był rozwój nowego ustroju ekonomicznospołecznego — kapitalizmu, który zniszczył dotychczasowy ustrój stanowy spo­łeczeństwa, ukształtowany w średniowieczu jako ustrój feudalny. Pierwsze wielkie wynalazki maszyny tkackiej Cartwrighta, po­tem Jacąuarda oraz maszyny parowej Watta już w drugiej poło­wie XVIII wieku zapoczątkowały pierwszą nowożytną rewolucję przemysłową2 „wieku pary i elektryczności", prowadzących dziś do ery atomowej. Wynalazki te przyczyniły się do powstania wielkiego przemysłu fabrycznego, rozwinęły hutnictwo, kopalni­ctwo i kolejnictwo. Dla uruchomienia przemysłu konieczna była koncentracja kapitału (spółki akcyjne, banki, giełdy), który staje się podstawą nowego ustroju. Szybki rozwój kapitalizmu uzasad­niała nowa nauka ekonomiki liberalnej (A. Smith, D. Ricardo), w której dobro ekonomiczne przedsiębiorstwa zostało uwolnione od obowiązku stosowania się do zasad moralnych (czego wyra­zem w średniowieczu było potępienie zysku za procent i walka z lichwą) oraz od'ciężarów społecznych (np. wsparcia ubogich, jałmużna). Rozwój przedsiębiorstwa opierał się obecnie o dwie zasady: wolnej konkurencji (czyli swobody właścicieli w walce z innymi producentami o najwyższy zysk przez zniszczenie kon­kurenta) oraz żelaznego prawa popytu i podaży, które reguluje sezonowe ceny za towar zależnie od ilości towaru na rynku (po­daż) i ilość ludzi chcących go nabyć (popyt). Ponieważ zaś za­sadnicza wartość każdego towaru zależna jest od kosztu surow­ca i wynagrodzenia za pracę przy jego produkcji, wobec tego po­tanienie towaru celem pobicia konkurencji wymagało szukania tanich surowców (co rozpętało w XIX wieku walkę państw o ko­lonie i ich wyzysk ekonomiczny) oraz taniej siły roboczej naj­pierw niewykwalifikowanych robotników, potem kobiet i najtań­szej siły dzieci, co doprowadziło do szalonej eksploatacji robot­ników pracujących od 12 do 14 godzin na dobę za najlichszą opłatę. Tak organizowana produkcja fabryczna szybko eliminowała produkcję rzemieślniczą, zorganizowaną w średniowiecznych ce­chach. Nastąpiła gwałtowna pauperyzacja, zubożenie mas spo­łecznych, które utraciły swe dotychczasowe źródła utrzymania z warsztatu lub roli i szukały pracy najemnej w fabrykach. Powstaje w związku z tym nowoczesny proletariat,3 posiadający tylko dzieci na własność (łac. proles — potomstwo), ściągający masowo w poszukiwaniu zarobku do przeludnionych miast (urba­nizacja), gnieżdżący się w niezdrowych warunkach nędzy miesz­kaniowej, suteryn, mansard, w dzielnicach slumsów, wyzyskiwa­ny przez mieszczaństwo i kapitalistów. Ustrój kapitalistyczny wyrósł więc na krzywdzie społecznej mas pracujących, wywołał i zaognił kwestię robotniczą, pozba­wił praw do życia, spowodował emigrację zarobkową, zmusił do pracy matkę rodziny i małoletnie dzieci. Pociągnęło to skutki wychowawcze. Dom rodzinny stracił siłę wychowawczą, dzieci proletariackie pozbawione opieki pracującej matki spędzały czas na ulicach, bawiąc się nad rynsztokami. Powstaje problem „dziec­ka ulicy", opisywany ze współczuciem przez Dickensa czy An­dersena (Dawid Cooperfield, Dziewczynka z zapałkami). Zjawia się masowa przestępczość nieletnich, która w państwach szybko uprzemysławiających się szybko wzrasta. Niesprawiedliwość społeczna wywołała rychło próby ratun­ku i obrony ze strony robotników. Przede wszystkim powstały spółdzielnie spożywców, kooperatywy (pierwsza Sprawiedliwych Tkaczy w Rochdale 1844) broniące przed wyzyskiem handlu deta­licznego i szerzące oświatę przez zakładane biblioteki. Z dawnych zaś cechów wytworzyły się najpierw na terenie Anglii związki robotnicze (tradeunions), które rozpoczęły walkę parlamentarną (ruch czartystów 1836—1848) o prawa robotników do ogranicza­nia czasu pracy (8 godzin), do urlopu, ubezpieczenia od wy­padków i choroby, zaopatrzenia emerytalnego, ulżenia w pracy kobiet i dzieci. Wreszcie zaostrzająca się walka klas została około połowy XIX wieku przejęta przez ruchy społecznopolityczne, dążące do programowego rozwiązania sprawy robotniczej bądź to z pozycji ustroju kapitalistycznego z jednej strony barykady, bądź też z pozycji obrony pokrzywdzonych — z drugiej.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiÄ…czkowanie, mĂłwimy, ĹĽe kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, ktĂłre siÄ™ dokonujÄ… w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzÄ… tylko w samych jajnikach, dotyczÄ… one takĹĽe przysadki mĂłzgowej, tarczycy i innych narzÄ…dĂłw. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”