Rozwój fizyczny

Dojrzewanie płciowe

Okres dojrzewania przypada zwykle u dziewcząt między dwu­nastym a piętnastym rokiem życia, u chłopców między trzyna­stym a szesnastym rokiem życia. W okresie tym następuje cały szereg zmian fizycznych, w wyniku których z dziewczyny roz­wija się kobieta, a z chłopca mężczyzna. Wspólnym objawem jest gwałtowne zwiększenie się wzrostu i ciężaru ciała. U chłopców zaznacza się wybitniej rozwój mięśni, u dziewcząt rozwój pod-ściółki tłuszczowej. Pod pachami i w okolicy płciowej pojawiają się włosy, u chłopców ponadto zarost twarzy. Głos chłopców sta­je się grubszy. U dziewczynek powiększają się piersi i miednica. Wiek, w którym rozpoczynają się wyżej opisane zmiany, za­leży od tego, kiedy gruczoły płciowe — jądra u mężczyzn, jajni­ki u kobiet — rozpoczną zwiększone wydzielanie substancji no­szących nazwę hormonów płciowych. Hormon płciowy wytwarzany przez jądra nazywa się testosteronem; hor­mony jajnika są dwa: estrogen i progesteron. Bodziec do wytwarzania hormonów przez gruczoły płciowe daje przysadka mózgowa, mały gruczoł mieszczący się u podstawy mózgu. Przedni płat przysadki mózgowej wydziela hormon zwany p r o 1 a n e m. Pod jego wpływem następuje uru­chomienie produkcji hormonów płciowych przez gruczoły płcio­we. U człowieka obserwuje się brak ścisłej równoległości pomię­dzy przebiegiem dojrzewania fizycznego, psychicznego i społecz­nego. Ponieważ dojrzewanie fizyczne sprzężone jest w sposób wyraźny z dojrzewaniem płciowym, więc młodzi mężczyźni i ko­biety mogą wcześniej płodzić potomstwo niż na to pozwala ich rozwój psychiczny i dojrzałość społeczna. Niekiedy młodzi ludzie niepokoją się z powodu opóźnienia u nich opisanych wyżej zmian, charakterystycznych dla wieku dojrzewania, zwłaszcza gdy spostrzegają, że zmiany te wystąpiły już u ich rówieśników. Mechanizm wytwarzający hormony zosta­je uruchomiony u poszczególnych osobników w różnym czasie. Często trochę się opóźnia, co jednak nie jest zjawiskiem choro­bowym.Dla okresu dojrzewania charakterystyczne są również zmia­ny w psychice chłopców i dziewcząt. Wiele z nich ma charakter wspólny. Typowy jest stan niepokoju towarzyszący okresowi dojrzewania, także zmienność nastrojów i usposobienia. Dość charakterystycznym rysem psychiki dojrzewającej młodzieży jest skłonność do naśladowania dorosłych i domaganie się ich praw, bez ich obowiązków (co fizycznie jest niemożliwe). Na ogół odmowa tych praw poczytywana jest przez młodzież za złą wolę. Zakazy i ostrzeżenia ze strony starszych dają często rezultaty przeciwne do zamierzonych, ponieważ młodzi ludzie, opanowani takim nastrojem, usuwając ze swej drogi „przeszkody" stawiane przez starszych, ważą się nawet na zuchwalstwo. Młodzież w okresie dojrzewania odczuwa często niechęć do pracy szkolnej i ma trudności w przystosowaniu się do szkolnej dyscypliny, do wszelkich regulaminów i przepisów. Łatwo wy­stępuje zmęczenie, które utrudnia skupienie uwagi w czasie lekcji. Zadania domowe odrabiane są niedbale. Nic więc dziwne­go, że stopnie ulegają często w tych warunkach obniżeniu, że poziom ocen wykazuje w krótkim czasie duże wahania. Młodzież w tym okresie odczuwa potrzebę wyładowania ener­gii. Stąd gimnastyka i sport biorą wówczas przewagę nad zada­niami domowymi. Nie powinno to jednak usprawiedliwiać wy­raźnego zaniedbywania lekcji. Jednym z najpoważniejszych problemów tego okresu jest wyrobienie panowania nad sobą tak, ażeby młody człowiek mógł sprostać bieżącym obowiązkom szkolnym. W okresie dojrzewania dość powszechne jest u młodzieży uczucie osamotnienia oraz przeświadczenie, że jest niezrozumia­na przez starszych. Życie często wydaje się pozbawione sensu i wyraźnego celu. Równocześnie narasta potrzeba zrozumienia i sympatii. Objawia się ona przede wszystkim pragnieniem kon­taktu z rówieśnikami. W okresie tym zawierane są często trwałe przyjaźnie. Mówi się nieraz, że „młodzież jest w gorącej wodzie kąpana". Oznacza to, że reaguje ona gwałtownie, emocjonuje się, wyciąga przedwczesne wnioski i skłonna jest do skrajnych uogólnień. Zjawiska te trzeba uważać za naturalne. Dojrzewaniu towarzyszy swego rodzaju kryzys psychiczny oraz stan znacznego napięcia wewnętrznego. Obserwuje się pro­ces całkowitego wewnętrznego przekształcenia człowieka. Jest to zjawisko jedyne w swoim rodzaju. W stosunkowo krótkim czasie poglądy chłopca czy dziewczyny zmieniają się radykalnie jeden po drugim i otaczająca rzeczywistość nabiera zupełnie nowych barw. Końcowym wynikiem tego procesu jest zawsze osiągnięcie wyższego stopnia dojrzałości psychicznej. Dojrzewaniu towarzyszy wzmaganie się popędu płciowego. Na tym tle powstaje niekiedy kompleks polegający na nieustannym niepokoju z powodu pragnień, z których nie można się nikomu zwierzyć, i ze związanymi z nimi wyrzutami sumienia. Młodzi ludzie są z reguły przekonani, że ten napór myśli i pragnień do­tyczy tylko ich własnej osoby — i to jeszcze pogłębia niepokój i upośledzenie. Rezultatem bywa często stan przewlekłej de­presji i zahamowanie postępów w nauce. Nie należy jednak być jednostronnym w ocenie przyczyn opisanych zjawisk. Obok mniej lub bardziej zaznaczonego wpły­wu samego procesu dojrzewania — źródłem poważnych kon­fliktów wewnętrznych i niepewności jest na przykład również powszechnie dziś odczuwany niepokój o losy świata wobec nie ukończonej jeszcze zwycięstwem walki o powszechne i całko­wite rozbrojenie.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”