Pamięć

Procesy myślenia

Problem, dlaczego człowiek myśli i czym jest myślenie, nurtował psychologów od dawna. W XVII wieku jeden z najwybitniejszych filozofów — Kartezjusz *) usiłował od­powiedzieć na 'powyższe pytania, formułując swe poglądy na istotę myślenia w określeniu bardzo prostym: „Cogito, ergo sum" — „Myślę, więc jestem". Można to wyjaśnić w ten sposób, że jesteśmy pewni istnienia jedynie własnej myśli. To, co jest poza nami, ogarniamy wprawdzie zmy­słami, ale nie jesteśmy tego tak bardzo pewni. Kartezjusz w swych wywodach wskazał, że fundamentu wiedzy nie należy szukać w świecie, lecz w człowieku. Świat myśli jest nam bliższy, lepiej znany i pewniejszy. Pojęcie myślenia obejmowało wszelkie czynności psychicz­ne włącznie z wolą i uczuciami. Czasy, w których Karte-zjusz żył i pracował, oddaliły się znacznie od końca XX wieku, w którym żyjemy. Dziś posługujemy się wprawdzie maksymą Kartezjusza, ale ujmujemy problem myślenia nieco inaczej. Zdajemy sobie sprawę z tego, że wtedy zaczynamy my­śleć, gdy zjawia się potrzeba zrozumienia czegoś, rozwią­zania problemu, szukania odpowiedzi na stawiane nam py­tania. W każdym z tych procesów biorą udział: świado­mość, stan czuwania, mobilizacja naszego umysłu — jego działania, a także nasze uczucia. Uczucia nadają procesowi myślenia zabarwienie przykre lub przyjemne. Przeżywamy napięcie w chwili, gdy stajemy „oko w oko" z jakimś problemem. Faza napięcia znika, gdy problem okazuje się rozwiązywalny, a gdy go rzeczywiście rozwiążemy, ogarnia nas ulga i zadowolenie. Może być i odwrotnie, zamiast sa­tysfakcji — rozczarowanie, a nawet zniechęcenie, gdy pró­by rozwiązania problemu zawiodły. Uczucia zatem są składnikiem procesu umysłowego i na­dają mu specyficzny kierunek. Proces myślenia wiąże się nie tylko z uczuciem, ale także z określoną działalnością, zwłaszcza z uczeniem się. W okresie dorastania dokonują się ważne zmiany jako­ściowe w procesach umysłowych. Pod wpływem uczenia się, przyswajania nowych wiadomości, zdobywania doświad­czeń kształtuje się najwyższa postać myślenia — abstrak­cyjne i logiczne, zwane także myśleniem hipotetyczno-de-dukcyjnym. Ta najwyższa forma myślenia nie pojawia się w gotowej postaci. Podobnie jak czynności ruchowe, uczuciowe, pro­ces myślenia także podlega rozwojowi. Nie jest odizolowa­ny i wiąże się z rozwojem takich czynności, jak: spostrze­żenia wzrokowe, słuchowe, pamięć, wyobrażenia *), mowa. Opanowanie języka jako systemu znaków, które symboli­zują określone treści, zjawiska z najbliższego otoczenia, wiąże się także z procesem myślenia. Nasze potrzeby, mo­tywy mają wpływ na rozwój procesów umysłowych, skła­niają nas bowiem do podejmowania nowych zadań, proble­mów, wymagających rozwiązania i wykonania. Wspoma­gającymi procesami są: umiejętność obserwowania, uwaga, pamięć logiczna. W rozważaniach nad rozwojem umysłowym w okresie dorastania jednym z ważnych problemów jest zagadnienie Wyobrażeniami nazywamy proces poznawczy, który pole­ga na odzwierciedleniu przedmiotów lub zjawisk w danej chwili nie działających na nasze zmysły, ale które stanowią przedmiot naszego poznania zmysłowego. przyrostu ogólnej zdolności umysłowej i jego wpływu na stopień sprawności działań, uczenia się, myślenia. Tę zdol­ność umysłu nazwano inteligencją. Z obserwacji wiadomo nam, że wraz z wiekiem dziecko coraz lepiej daje sobie radę z wykonywaniem zadań i czynności wymagających in­teligentnego zachowania się. Nasuwa się pytanie, w czym to zachowanie się przejawia.W pierwszym okresie rozwoju umysłowego inteligencja ma charakter sensoryczno-motoryczny (zmysłowo-ruchowy). Okres ten trwa do drugiego roku życia. Rozwiązywanie problemów przez dziecko odbywa się na płaszczyźnie bez­pośredniego spostrzeżenia połączonego z działaniem. Dziec­ko dotyka przedmiotów, bierze je w ręce, manipuluje ni­mi, porusza, zbliża, oddala, ustawia, burzy. Wykrywa róż­norodne stosunki zachodzące między przedmiotami, wzbo­gaca swoją wiedzę o otoczeniu. Ścisły związek myślenia dziecka z działaniem nadaje mu charakter praktyczny. Taka jest jego inteligencja — praktyczna i poglądowa (zmysły). Podobny charakter ma myślenie w następnym okresie. Związane jest ono z kształtowaniem i organizo­waniem operacji konkretnych. Konkretne spostrzeżenia i towarzyszące im czynności ru­chowe pozostawiają w umyśle dziecka wyobrażenia przed­miotów, ich cech, związków i zależności między nimi. Za­pamiętywanie spostrzeżeń umożliwia dziecku .przywoływa­nie" ich w postaci wyobrażeń w momentach podejmowania czynności związanych z przeżytymi doświadczeniami. Pod­stawą myślenia są zatem konkretne wyobrażenia, które umożliwiają takie operacje, jak: porównywanie, klasyfiko­wanie, tworzenie pojęć. Ten rodzaj myślenia nazywa się konkret no-wyobrażeniowym. czynność umysłową, czyli działanie uwewnętrzniane (zinterioryzowane), uniezależnio­ne od zewnętrznych cech przedmiotów, działanie, które ce-chuje odwracalność. Odwracalność z kolei jest to możliwość ujmowania rzeczywistości z różnych punktów widzenia, do­chodzenie do tych samych rezultatów za pomocą różnych sposobów.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”