Rozwój

Struktury rozwojowe człowieka-światopogląd

Najwyższą strukturę rozwojową, kierującą postępowaniem w warstwie czysto duchowej, stanowi struktura światopoglądo­wa. Chodzi w niej o prawidłowo rozwinięty światopogląd osobisty jako zespół własnych przekonań o świecie, źródłach absolutnych bytu, o człowieku, jego istocie i celu życia, czyli całokształt skła­dający się tak z prawdziwego poglądu na świat, jak i poglądu na życie ludzkie i los człowieka, rozwiniętych w oparciu o wiedzę nauk szczegółowych — przyrodniczych i humanistycznych, zaspa­kajających pytania wyjaśniające, jak też o wiedzę filozoficzną w zakresie pytań o przyczyny ostateczne bytu i istnienia oraz o wiedzę teologiczną, dającą odpowiedź na eschatologiczne pyta­nia teologiczne o sens świata, życia i śmierci (por. rozdz. V p. 3). Ponieważ światopogląd osobisty rośnie w nas razem z nami, bu­duje się przez całe życie od dzieciństwa przedszkolnego z jego światopoglądem magicznym, potem przez dzieciństwo szkolne ze światopoglądem naiwnego realizmu, przez wiek dorastania ze światopoglądem buntu i negacji aż do idealizmu w poglądzie na świat w wieku młodzieńczym (por. rozdz. V p. 2), stąd nie zawsze jest on prawdziwy, pełny i zharmonizowany, lecz przeciwnie czę­sto tworzy niezborny konglemerat przeżytków dzieciństwa (np. postawy uprzedzenia i lęku), zabobonów, wierzeń magicznych, przesądów, opinii obiegowych, supozycji, sądów wyuczonych, wy­czytanych, zapamiętanych, ale bez osobistego przekonania o ich prawdziwości. Poza tym na treść tej mieszaniny wiedzy nauko­wej, świadomości społecznej i podświadomości, działającej w II nurcie życiowym (por. rozdz. XI p. 3d) wywierają wpływ i.pre­sję tak ideologie społeczne, czyli światopoglądy uznane przez gru­py za obowiązujące ich członków, jak też teazje filozoficzne jako światopoglądy szkół i systemów filozofii, dlatego też struktura światopoglądu konkretnego człowieka, dochodzącego do stadium dorosłości, może być albo w pełni zgodna z naturą ludzką, która dąży do normalnego osiągnięcia całkowicie rozwiniętego człowie­czeństwa z jego duchowością i cechami religijnomoralnymi posta­wy życiowej, albo też będzie w mniejszym stopniu światopoglą­dem samodzielnie przeżytym i własnym, natomiast zostanie ukształtowany na modłę określonej ideologii społecznej i klaso­wej, np. w kapitalizmie, bądź też pod wpływem jakiejś teazji filozoficznej. Mimo to natura ludzka w jednym i w drugim wy­padku dochodzi mniej lub więcej do głosu i upomina się o swoje prawa. W związku z tym niezależnie od treści światopoglądu czy to naukowego, filozoficznego, religijnego, czy to poglądu na świat teistycznego lub ateistycznego, same formy wyrazu w zakresie głębszego przeżycia światopoglądowego o tonacji kontemplacyjnej i modlitewnej (por. rozdz. XIII p. 2e), jak też sama problematyka struktury światopoglądowej rozwiązana pozytywnie (teistycznie) lub negatywnie (ateistycznie) pozostają zawsze analogiczne i jeśli nie są tożsame, to będą podobne, jak figury symetrycznie odwró­cone wobec tej samej osi. Trzeba więc najpierw znać strukturę pełną i pozytywną, by móc zorientować się we właściwościach światopoglądów negatywnych i niepełnych. Tak to wychodząc od prawdomówności, lepiej poznajemy istotę kłamstwa, ale nigdy odwrotnie, gdyż nie możemy na podstawie błędu sądzić o praw­dzie. Św. Tomasz z Akwinu, jak pamiętamy, określając proces wy­chowawczy wyraził prawdę, że cel, jakim jest pełnia człowieczeń­stwa, stanowi stan cnoty Ów stan cnoty tworzy podstawę struktury światopoglądowej. Od strony wycho­wawczej na stan cnoty składa się synteza idei moralizmu, perso­nalizmu i humanizmu, od strony zaś etycznej cnota nie polega na stawianiu sobie samemu prawa moralnego, lecz na podporządko­waniu swych zasad postępowania obiektywnym normom prawa naturalnego i prawa wiecznego. Struktura światopoglądowa po­wstaje więc nie we wcześniejszym okresie autonomii moralnej i stawiania sobie samodzielnie celów i planów życiowych przez osobowość, lecz dopiero w okresie teonomii moralnej (gr. theós — Bóg, nomos — prawo), czyli przez poddanie się ogólnoludzkiemu prawu moralnemu i prawu Bożemu. Proces doskonalenia życia wewnętrznego w warstwie czysto duchowej prowadzi więc do Absolutu i do źródła prawa moralnego — Woli Bożej. Dlatego też stan cnoty w pełni rozwiniętego człowieczeństwa ostatecznie po­lega na przyjęciu Woli Bożej tak w zakresie naturalnego porząd­ku, jak i w porządku nadprzyrodzonym łaski. Taki zaś stan do­skonałości wewnętrznej czyni ze struktury światopoglądowej, bę­dącej syntezą poglądów prawdziwych na świat, Boga, człowieka i jego życie wieczne, żywe źródło idei, motywów i sił duchowych zmierzających do współpracy z łaską nad przemianą swej natury, nad stworzeniem w sobie nowego człowieka w rozumieniu Św. Pawła, nad uświęceniem wreszcie siebie i świata. W chrześcijań­stwie więc struktura światopoglądowa w dalszym rozwoju we­wnętrznym staje się świętością danego człowieka, rozwijającego się w sposób nadprzyrodzony na wyżynach mistycznej łączności z Bogiem w Jego Kościele i przez Jego Kościół. Tak właśnie, jak struktura światopoglądowa rośnie z rozwojem człowieka, podob­nie stopniowo przez całe życie przemienia się ona w świętość, która nie tylko jest celem nieogarniętym i etapem najwyższym w rozwoju, ale także tworzy drogę powolnego przekształcania się natury ludzkiej pod wpływem współpracy z łaską na każdym etapie rozwojowym. Elementy analogiczne do struktury prawdzi­wej świętości znajdują się w ideologicznej „świętości" każdego systemu wychowawczego. Tak więc Tomaszowa ekstaza w górę (por. rozdz. XII p. 1) w rozwoju człowieka znajduje swe spełnie­nie w miłosnym łączeniu się z Bogiem Przedwiecznym, gdy ana­logicznie ekstaza w dół dochodzi w procesie wykolejenia wycho­wawczego do całkowitego odwrócenia się od Boga Prawdziwego i do Jego zaprzeczenia, ale nie pozbywa się ekstatycznego zachwy­tu ku temu, co nie jest najwyższym dobrem, lecz tylko rzeczą czy ideą deifikowaną. Kończąc przegląd zagadnień związanych z wychowaniem jako naturalnym wzrostem i rozwojem siły biosu w ujęciu teorii war-stwicowej należy pamiętać, że rozwój struktur w biosie nie jest czymś autonomicznym, lecz kształtuje się przez wzrost ducho­wości przy pomocy dynamizmów zewnętrznych procesu rozwojo­wego, kierujących i modyfikujących rozwój biosu. Stąd najsilniej zaznacza się siła biosu we wrodzonej strukturze temperamentu oraz w na pół wrodzonej, ze względu na inteligencję lub usposo­bienie, strukturze indywidualności. Natomiast działanie społecz­ne etosu najbardziej odbija się na strukturze moralnej charakte­ru oraz częściowo osobowości twórczej ze względu na kulturę masową danego społeczeństwa lub struktury środowisk grupo­wych. Wreszcie najpełniej dochodzi do głosu natura duchowa człowieka w strukturze światopoglądowej i dalszej świętości, bądź ideologicznym nastawieniu i orientacji życiowej, jednakże zawsze przy pomocy psychagogicznej wychowawców jako dzieło przede wszystkim agosu, który wcześniej już współpracuje z eto­sem nad charakterem moralnym i typem osobowości. Dlatego też rozwój człowieka należy rozpatrzyć nie tylko od strony moralnej i samorzutnej biosu, ale także od strony działania środowiskowe­go etosu oraz działania psychagogicznego agosu na duchowośćwychowanka. Obecnie z kolei zwrócimy uwagę na sytuacje ży­cia społecznego, kształtujące się w etosie, przez które rozwój bio­su przechodzi, by następnie przejść do określenia pomocy wy­chowawczej, udzielanej w agosie przez wychowawców różnego rodzaju.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”