Rozwój uczuciowy

Burzliwość, gwałtowność i niecierpliwość uczuć

Okres dorastania, zdaniem wielu badaczy, jest okresem wzmożonej uczuciowości. Stany uczuciowe mają tendencję do zmian dość gwałtownych i o wielkiej sile. Intensywne przeżywanie błahej sytuacji wprawia dorastających w stan napięcia i podniecenia, który nie pozostaje bez wpływu na zachowanie. Można wyróżnić typowe formy zachowa­nia, jak: odrzucanie choćby najsłuszniejszych racji doro­słych — rodziców lub wychowawców, arogancja, burkli-wość, złośliwość, których na ogół otoczenie nie akceptuje. Dorośli dość jednoznacznie oceniają je, zbyt pochopnie wydają wyroki i opinie, drażniąc tym i wprawiając w gniew dorastających. Uogólnione opinie, najczęściej ujem­ne, doprowadzają do braku wzajemnego rozumienia się, oddalania się, nawet zerwania więzi rodzinnej. Zadajemy sobie pytanie czy tak zawsze musi być, czy można temu zaradzić? Aby odpowiedzieć na nie, można by przytoczyć popularne powiedzenie: — Zrozumieć to znaczy wybaczyć. Należy więc sądzić, że zrozumienie isto­ty i przyczyn opisanych trudności pozwoliłoby uniknąć wielu kłopotów z dorastającą młodzieżą. Zmienność uczuć i nastrojów, czyli przerzucanie się od skrajnego smutku do hałaśliwej wesołości, od współczucia do okrucieństwa, od gniewu i rozpaczy, to cecha cha­rakterystyczna uczuć w okresie dorastania. Życie uczuciowe wtedy odznacza się istotnie dużą in­tensywnością i zmiennością. Niektórzy badacze tego pro­blemu twierdzą, że jego głębia, siła i żywość w nim wy­stępująca nie powtórzy się nigdy w okresach późniejszych życia ludzkiego. Tę chwiejność nastrojów i uczuć wiązano z podłożem fizjologicznym, przestrajaniem się organizmu pod wpływem hormonów i w ogóle ze stanem fizycznym młodocia­nych. Organiczne tło tego braku równowagi uczuciowej odgrywa zdaniem współczesnych psychologów ważną rolę, nie powinno być jednak przeceniane. Przedstawiciele współczesnej psychologii polskiej inter­pretują w następujący sposób ów brak równowagi. Zda­niem M. Przetacznikowej») należy wyróżnić dwa kręgi zjawisk, które dotyczą przemian w uczuciowości młodzie­ży. Pierwszy to przeżycia emocjonalne związane z dojrze­waniem fizjologicznym2), z budzeniem się zainteresowań sprawami seksualnymi. Drugi krąg to rozwój uczuć wyż­szych, związanych z kształtowaniem się procesów umysło­wych i dorastaniem jednostki do pełnienia ról społecz­nych. Przemiany fizjologiczne, powodujące niezrównowa-żenie emocjonalne, mają zatem charakter przejściowy. Przeciwdziałać temu może, zdaniem autorek, właściwe oddziaływanie wychowawcze, ukierunkowane na łagodze­nie i rozładowywanie napięć, budzenie zainteresowań, przygotowanie do życia społecznego. Wzmożona uczuciowość i związane z tym napięcia ner­wowe są wynikiem niepewności w działaniu młodocia­nych, niechęci do wysiłku zarówno fizycznego, jak i umy­słowego, a także •nieprawidłowego przystosowania spo­łecznego. To, co było dobre i słuszne w okresie poprzedza­jącym dorastanie, nie pasuje do sytuacji obecnej, gdy dziewczyna czy chłopiec stają się dorosłymi ludźmi. Nowe sytuacje i wymagania, jakie stawia się dorasta­jącym — a okres ten najczęściej przypada na naukę w klasie ósmej i w szkole ponadpodstawowej — powodują wiele skomplikowanych problemów. Konieczność zwięk­szonego wysiłku umysłowego, rezygnacji z rozrywek i przystosowania się do nowych warunków wzbudzają nie­pokój, niepewność, niechęć, a czasem trudności w nauce, których młodociani nie są w stanie samodzielnie poko­nać. Różnie to jest interpretowane przez najbliższe oto­czenie. Najczęściej i nie zawsze słusznie określane jest przez otoczenie lenistwem, lekceważeniem obowiązków, zwłaszcza że mimo wysiłków próby przystosowania się są nieudane. Zbyt dociekliwa, zdaniem młodocianych, ingerencja ro­dziców — w postaci kontrolowania odrobionych lekcji, wglądu w czas spędzany poza domem — traktowanie ich jak „dzi«ci" są zupełnie zbyteczne i wywołują ostry sprze­ciw, prowadzący często do konfliktów. Nie zawsze także dziewczyna czy chłopiec dostrzegają słuszne racje rodzi­ców, którzy kierowani autentyczną troską o ich dobro, pragną je uchronić od rozczarowań, niebezpieczeństw, złych ocen w szkole. Ich większy zasób doświadczeń, troska przyszłość nie są nacechowane złośliwością czy niechę­cią, lecz rzeczywistym pragnieniem przyjścia z pomocą w okresie, który z racji swej specyfiki przynosi młodocia­nym tak wiele trudności, lęków i niepokojów. Poczucie, że są traktowani jak „małolaty", doprowadza do scysji przekornego zachowania, które niejednokrotnie spra­wia przykrość lub ból ich rodzicom. W zaostrzaniu się wzajemnych stosunków dzieci — rodzice odgrywa rolę brak wiedzy tych ostatnich o zmianach, jakie zachodzą w organizmie młodocianych, a także to, że nie potrafią dostosować swego postępowania i wymagań do rzeczywi­stości, traktując zbyt rygorystycznie nawet drobne prze­winienia. Dziewczyna wskutek swej niezręczności, wynikającej z dysproporcji i nierównomiernego rozrostu organizmu, tak typowego dla okresu dorastania, tłucze cenne szkło. Prze­winienie niechciane zapewne urasta do rodzinnego katak­lizmu, który spadł na dom. Tłumaczenie, że nie chciała, że stało się to „jakoś, tak samo" nie pomaga. Mała „prze­stępczyni" musi ponieść karę, którą rodzice obmyślili w sposób rażąco nieadekwatny w stosunku do przewinienia. Pozbawiają ją kieszonkowego, co oznacza — jak wiadoimo — odebranie np. możliwości zobaczenia filmu, ma te­mat którego dyskutuje cala klasa. Kilka drobnych przewi­nień i w związku z tym dotkliwych kar mogą doprowa­dzić dziewczynę lub chłopca do silnych napięć, zmartwień, poczucia małej wartości. W wyniku obserwacji podobnych, rygorystycznych po­staw rodziców psychologowie dochodzą do wniosku, że przyczyn wzmożonej uczuciowości dorastających jest wie­le.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”