Problemy szkolne
Rozwój procesów poznawczych

Rozwój ukÅ‚adu nerwowego posuwa siÄ™ bardzo intensyÂwnie naprzód, doskonalÄ… siÄ™ zmysÅ‚y, wzrasta receptor-oÅ›rodkowy do analizy bodźców ze Å›wiata zewnÄ™trzneÂgo za pomocÄ… tzw. analizatorów , dziÄ™ki czemu wzrasta czuÅ‚ość i wrażliwość zmysłów. Zmianom tym odpowiadajÄ… nowe formy umysÅ‚owe, któÂre przejawiajÄ… siÄ™ w procesach poznawczych — spostrzeÂżeniach, myÅ›leniu, mowie, pamiÄ™ci, wyobraźni, uwadze. Szybki rozwój umysÅ‚owy przyczynia siÄ™ do coraz lepszej orientacji w Å›wiecie, którÄ… umożliwiajÄ… proste czynnoÅ›Âci poznawcze — wrażenia i spostrzeżenia. Poznawanie ma charakter czynny. Åšwiadczy o tym aktywność czÅ‚owieka, który wykorzystuje wszelkie informacje dostarczane przez bodźce Å›wiata zewnÄ™trznego w celu lepszego dostosowaÂnia swego dziaÅ‚ania do okreÅ›lonych warunków. Poznajemy otoczenie poprzez zmysÅ‚y, w sposób bezÂpoÅ›redni. Takie poznanie inaczej nazywane jest zmysÅ‚oÂwym (sensorycznym), w odróżnieniu do poznania poÅ›reÂdniego poprzez zÅ‚ożony proces na wyższym poziomie — nazywany myÅ›leniem. Czynność myÅ›lenia, proces typowy jedynie dla czÅ‚owieka, nie tylko polega na odbiorze inÂformacji, ale stanowi podstawÄ™ do wytwarzania nowych, dziÄ™ki którym doskonalsza jest orientacja w otoczeniu. Niezależnie od tego, czy bÄ™dzie ona polegaÅ‚a na zmysÅ‚oÂwym lub uogólnionym (myÅ›lowym) poznaniu rzeczywisÂtoÅ›ci, niezbÄ™dnÄ… czynnoÅ›ciÄ… jest możliwość zapamiÄ™tywaÂnia, czyli zdolność przechowywania uprzednich doÅ›wiadÂczeÅ„, która nosi nazwÄ™ pamiÄ™ci. Swoistym dla czÅ‚owieka procesem — obok myÅ›lenia, zapamiÄ™tywania — jest zdolność do rozumienia mowy i posÅ‚ugiwanie siÄ™ jÄ™zykiem dźwiÄ™kowym. Analizator — system dróg i oÅ›rodków nerwowych, w obrÄ™Âbie którego odbywa siÄ™ analiza bodźców zmysÅ‚owych. SkÅ‚ada siÄ™ z receptora (narzÄ…d odbiorczy okreÅ›lonego zmysÅ‚u) nerÂwów przewodzÄ…cych impulsy nerwowe, oÅ›rodków korowych przetwarzajÄ…cych bodźce. Wszelkie czynnoÅ›ci poznawcze podlegajÄ… rozwojowi w toku życia jednostki ludzkiej. W okresie dorastania osiÄ…ÂgajÄ… one najwyższy poziom, Wspomagane takimi proceÂsami, jak: uczenie siÄ™, zdobywanie wiedzy, a także konÂtakty spoÅ‚eczne, które uÅ‚atwia miÄ™dzy innymi mowa. NajwiÄ™kszej iloÅ›ci informacji o Å›wiecie dostarczajÄ… nam dwa zmysÅ‚y — wzrok i sÅ‚uch. Bodźce, dziaÅ‚ajÄ…ce bezpoÂÅ›rednio na owe narzÄ…dy zmysÅ‚owe, wywoÅ‚ujÄ… w nich okreÅ›lone zmiany. W ich wyniku powstajÄ… najprostsze procesy poznawcze — wrażenia, które skÅ‚adajÄ… siÄ™ na czynność spostrzegania. O wrażeniu wzrokowym mówiÂmy, gdy patrzymy na kolorowy przedmiot, o wrażeniu sÅ‚uchowym — gdy dochodzi do nas dźwiÄ™k instrumenÂtu, gÅ‚osu ludzkiego itp. W okresie dorastania doskonali siÄ™ umiejÄ™tność różnicoÂwania wzrokowego i sÅ‚uchowego. UmiejÄ™tność rozróżniaÂnia barw i ich odcieni jest wyższa w porównaniu z mÅ‚odÂszymi dziećmi, np. szeÅ›cioletnimi. Wzrasta także ostrość sÅ‚uchu werbalnego (rozróżnianie słów) i muzycznego (rozÂróżnianie dźwiÄ™ków muzycznych). Wychowanie muzyczne jest okazjÄ… do rozwijania sÅ‚uchu muzycznego, wrażliwoÂÅ›ci estetycznej, poznawania i odtwarzania utworów muÂzycznych. Zmniejszona wrażliwość w zakresie wymienionych zmyÂsłów może być powodem utrudnionej orientacji w otoczeÂniu i przyswajaniu wiedzy szkolnej. Wady wzroku — krótkowzroczność, nadwzroczność mogÄ… stać siÄ™ przyczyÂnÄ… znacznego obniżenia postÄ™pów w nauce. W przypadÂku zauważenia wadliwego spostrzegania wzrokowego, koÂnieczne jest zwrócenie siÄ™ do lekarza w celu przeproÂwadzenia badaÅ„ i skorygowania wady wzroku poprzez dobranie odpowiednich okularów. Wydaje siÄ™, że doraÂstajÄ…cy rozumiejÄ… konieczność noszenia okularów, ale nie zawsze stosujÄ… to w praktyce. CiÄ…gle jeszcze panuje nieÂuzasadnione mniemanie, że okulary szpecÄ… zarówno dzieÂwczynÄ™, jak i chÅ‚opca. A przecież każdÄ… twarz oszpecÄ… raczej przymrużone oczy lub zaczerwienione spojówki. Krótkowzroczne oczy nie stanÄ… siÄ™ piÄ™kniejsze, gdy bÄ™dziemy je zmuszać do mrużenia lub przy nadwzroczÂnoÅ›ci do wychwytywania z trudem litery z tekstu. Okulary nie szpecÄ…, ale dodajÄ… uroku, podkreÅ›lajÄ… inÂdywidualność, charakterystyczne rysy, zmieniajÄ… nieraz korzystnie owal twarzy. PrzemysÅ‚ optyczny dysponuje oprawami w dużym wyborze i trudno uskarżać siÄ™ na niemożność dobrania ksztaÅ‚tu, koloru, dostosowania ich do typu urody. Dla osób, które wykazujÄ… zdecydowanÄ… niechęć do noÂszenia okularów, wynaleziono pÅ‚ytki z masy plastycznej, tzw. szkÅ‚a kontaktowe lub soczewki, które nakÅ‚ada siÄ™ na gaÅ‚kÄ™ ocznÄ…. Nie wszyscy w jednakowym stopniu przyÂzwyczajajÄ… siÄ™ do takiego „obcego ciaÅ‚a" w oku. W przyÂpadku podjÄ™cia decyzji o noszeniu szkieÅ‚ kontaktowych konieczna jest wizyta u okulisty, który dobierze, sprawdzi i bÄ™dzie systematycznie kontrolowaÅ‚ przystosowywanie siÄ™ oczu do tego typu „okularów", korygujÄ…cych wadÄ™ wzroÂku. Oczy sÄ… nie tylko zwierciadÅ‚em duszy, ale bogactwem, którego nie da siÄ™ na nic wymienić. W zakresie widzenia barw wystÄ™pujÄ… zaburzenia, z któÂrych najczęściej spotykany jest daltonizm, czyli Å›lepota na barwy czerwonÄ… i zielonÄ…. Obydwie te barwy daltoniÂÅ›ci widzÄ… jako szare, a wiÄ™c nie sÄ… w stanie odróżnić czerÂwieni od zieleni. Wada taka eliminuje kandydata do zaÂwodu kierowcy. WystÄ™puje u ok. 7% mężczyzn i u ok. 1% kobiet. Znacznie rzadziej wystÄ™puje caÅ‚kowita Å›lepota na barÂwy — achromatopsja, która polega na tym, że czÅ‚owiek widzi Å›wiat w szarych barwach, mniej wiÄ™cej tak, jak wiÂdzimy „bezbarwny" film czy telewizjÄ™. Rozróżnia przedÂmioty, kierujÄ…c siÄ™ ich jasnoÅ›ciÄ…. Wada sÅ‚uchu jest nie mniejszÄ… przeszkodÄ… w przyswaÂjaniu wiedzy, a caÅ‚kowita gÅ‚uchota wymaga skierowania ucznia do szkoÅ‚y specjalnej. Istnieje pewna liczba uczniów niedosÅ‚yszÄ…cych, którzy uczÄ… siÄ™ w szkoÅ‚ach normalnych. Uczniowie ci powinni pozostawać pod opiekÄ… lekar.ska (pogorszenie sÅ‚uchiu), korzystać z pewnych przywilejów, takich jak: siedzenie w pierwszych Å‚awkach, opieka nauÂczycieli, psychologa lub pedagoga szkolnego. Umożliwi to zapobieganie niepowodzeniom w nauce, a także rozwijaÂniu siÄ™ tendencji do izolacji od grupy rówieÅ›niczej, nieÂÅ›miaÅ‚oÅ›ci, lÄ™ku, poczucia mniejszej wartoÅ›ci. Spostrzeżenia dorastajÄ…cych stajÄ… siÄ™ dokÅ‚adniejsze, boÂgatsze w szczegóły, Å›wiadomie ukierunkowane. Rozwija siÄ™ także spostrzegawczość, ta cenna umiejÄ™tność zauważaÂnia i wyodrÄ™bniania momentów i szczegółów, faktów i zwiÄ…zków miÄ™dzy nimi. Jej rozwój i doskonaleni o sÄ… uwarunkowane rozwijaniem siÄ™ i ksztaÅ‚towaniem proceÂsów myÅ›lowych. Spostrzegawczość, umiejÄ™tność obserwoÂwania przedmiotów i zjawisk jest niezbÄ™dna w nauce szkolnej.
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiÄ…czkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które siÄ™ dokonujÄ… w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeÂczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzÄ… tylko w samych jajnikach, dotyczÄ… one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narzÄ…dów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”