Rozwój uczuciowy

Uczucia w okresie młodszego wieku

W okresie młodszego wieku szkolnego za­chodzą w dzieciach różnorodne przemiany rozwojowe. Dziecko zmienia się pod względem fizycznym, a także i w sferze uczuciowej. W tym okresie wchodzi do społeczności szkolnej i styka się tam z rówieśnikami, kolegami młod­szymi i starszymi. Rozwija się w nim umiejętność kon­taktów społecznych, współżycia z innymi, wrażliwość na potrzeby otoczenia. Nie tylko rozwijają się w nim uczucia społeczne, ale także moralne, umysłowe, estetyczne. Już w poprzedzającym ten okres wieku przedszkolnym uczucia dzieci były kształtowane przez rodziców, w przedszkolnej grupie rówieśniczej. Uczucia i ich rozwój w omawianym okresie zależą nie tylko od czynników wewnętrznych, np. stanu zdrowia, ale również od czynników zewnętrznych, czyli warunków, w jakich dziecko przebywa. Dziecko w tym okresie spędza część swego dnia w szkole, gdzie mogą się wydarzyć sy­tuacje o różnorodnym dla niego znaczeniu. Każda z nich może wywołać żywe i silne uczucia, przeżycia o charakte­rze przyjemnym lub przykrym. Dobre wyniki w nauce "w ogóle, a w szczególności otrzymana ocena bardzo dobra 7. klasówki czy zadania domowego wywołuje w dziecku uczucie radości. W sytuacji odwrotnej — ocena ujemna wywołuje bolesne przeżycia. Pogłębiają się one wtedy, gdy koledzy wyśmiewają i traktują delikwenta ze wzgardą, drwiną lub używają w stosunku do niego przezwisk, a rodzice grożą bolesnymi karami lub — co gorsza! — je wykonują. Kontakty z kolegami w klasie stwarzają nową płaszczyz­nę przeżyć, rodzą się przyjaźnie, które mają siłę przetrwa­nia „poza grób", czasami istotnie utrzymują się przez ca­ły okres pobytu w szkole i nawet sięgają poza szkołę. Podobnie jak w poprzednim okresie •— przedszkolnym, życie w zespole rówieśniczym stwarza nowe przeżycia, rozszerza i wzbogaca uczuciowość dziecka. Obserwuje się coraz pełniejszy rozwój uczuć wyższych. Uczucia poznaw­cze rozwijają się na podstawie pragnienia poznawania otaczającego świata, rozmaitych zjawisk w przyrodzie, chę­ci dorównywania innym w wysiłku umysłowym. Dziecko doznaje wiele radości, gdy uda mu się rozwiązać jakieś trudne zadanie związane z nauką szkolną. Każda pokonana trudność utrwala w nim chęć dalszego poznawania rze­czy nieznanych, rozwiązywania coraz bardziej skompli­kowanych zadań, dociekania wielorakich tajemnic i zdo­bywania nowej wiedzy. W uczuciach estetycznych, w których występuje związek uczucia z przedmiotem wyrażającym piękno, ujawnia się u dzieci dążenie do poszukiwania i wczuwania się w treść dzieła sztuki, np. słuchania utworów muzycznych, ogląda­nia wystaw plastycznych. Jednym z bardzo interesujących sposobów wyrażania przeżyć jest dziecięca twórczość pla­styczna. Potwierdza to wypowiedź wybitnego psychologa S. Szumana 1), który napisał: „Dzieci rysują to, co je za­ciekawia i zajmuje. Oglądając stworzone przez nie obraz­ki, poznajemy tematykę ich zainteresowań i wraz z, nimi przezywamy to, co w czasie rysowania lub malowania było przedmiotem ich wyobrażeń, uczuć i myśli — a co miało swoje źródło w wielu doświadczeniach i przeżyciach . Dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach ognisk plastycz­nych, muzycznych, baletowych. Zaangażowanie się w tego typu działalność sprawia dzieciom w wieku szkolnym wie­le radości zwłaszcza gdy ich prace są przedstawiane na wystawach, a wysiłki są nagradzane pochwałą rodziców i wychowawców, co staje się swoistym dopingiem do dal­szo pracy nad sobą. Wyrazem stosunku człowieka do człowieka są uczucia moralne. Podobnie jak u dorosłych, uczucia moralne u dzieci związane są z innymi ludźmi, a kształtuje je w głównej mierze atmosfera domu rodzinnego, zespół klaso­wy, grupa rówieśnicza. Z pojęciem dobra i zła, krzywdy, z wyrażaniem uczuć w stosunku do czynów, które społeczeństwo uznaje za nir.-^tetyczne, dziecko styka się już w okresie przedszkol­nym, głównie w domu. Dziecko w wieku szkolnym na ogół utrwala sobie te pojęcia, rozumie je, a ponadto zdaje so­bie sprawę ze skutków swego działania. Ma to ścisły zwią­zek z samooceną i właściwym stosunkiem do własnych czynów, który kształtuje i utrwala się w domu rodzinnym i w szkole w toku wychowania. Dziecko w tym czasie jest już zdolne do tego, by wal­czyć z uczuciami, które zwykło się nazywać negatywny­mi. A więc podejmuje walkę ze strachem, kłamstwem, egoizmem, a także uświadamia sobie, że inni mogą cier­pieć z jego powodu. To, co było dotąd obojętne, staje się uczuciem bliskim, ściśle związanym z innymi uczucia­mi, takimi jak: współczucie, wzruszenie, ból z powodu wy­rządzonej krzywdy innym. Nic jednak w sferze uczuć mo­ralnych u dzieci nie odbywa się samorzutnie. Proces kształtowania się uczuć moralnych, estetycznych, umysło­wych odbywa się w toku pracy wychowawczej domu i w szli )le. W wyniku oddziaływań wychowawczych uczucia moralne przekształcają się w trwałe zasady i postawy moralne, intelektualne i estetyczne. Ocena zdarzeń, ludzi, zjawisk,- rzeczy przestaje być przypadkowa, lecz odpo­wiada uznawanym zasadom i przekonaniom w społeczeń­stwie dorosłych.Na ogół proces wychowawczy zmierza do wykształce­nia umiejętności panowania nad reakcjami uczuciowymi, rozwijania zdolności wyrażania uczuć i ich kontrolowa­nia. Mimo oddziaływania wychowawczego na sferę uczu- ciową, nie zawsze udaje się osiągnąć pozytywne wyniki. Dziecko bowiem nie gromadzi w sposób mechaniczny „na­kazywanych" uczuć. Uczucia nie podlegają, jak wiemy z własnych doświadczeń, nakazom ani zakazom. Sytuacje stwarzane przez rodziców i wychowawców wywołują okre­ślone przeżycia, których dotąd w doświadczeniach dziecka nie było. Przeżycia te ulegają zmianom, przekształceniom, na korzyść zupełnie nowych stosunków uczuciowych do tego, co było przedmiotem i przyczyną tego przeżycia. Nie można wywołać pozytywnego uczucia do nauki po­przez nakaz. Przykładem tego niech będzie następująca sytuacja. Dziecko ma się nauczyć fragmentu czytanki o zupełnie niezrozumiałej treści, która nie wzbudza w nim żadnych uczuć ani zainteresowań. Jeśli jednak ułatwi mu się pracę, gdy zrozumie ono treść, okaże zainteresowanie nią, przeżyje ją jako swego rodzaju odkrycie i przyjem­ność, zadanie będzie ułatwione. Niepotrzebne tu będą na­kazy, które mogą jedynie zniechęcić lub wywołać sprze­ciw dziecka. Do tego potrzebna jest dyspozycja psychiczna do celo­wego, przemyślanego i wytrwałego działania, czyli wola związana z dziedziną uczuć i czynnościami umysłowymi. Jeśli dziecko jest rzeczywiście wdrożone do odrabiania lek­cji, to w trakcie tej pracy mamy do czynienia z następu­jącymi procesami: ze zrozumieniem sytuacji, że zadanie musi być wyko­nane; umiejętnością opanowania innych pragnień, takich jak: zabawa, oglądanie telewizji, interesująca wizyta u ko­legi; kontrola swego zachowania i stosunku do wymagań; kierowanie swoją wolą. Wola w tym przypadku wyraża się w konkretnym dzia­łaniu, w powstrzymywaniu się od innego, mniej warto­ściowego w danej chwili, a także w panowaniu nad sobą dla osiągnięcia wyznaczonego celu. Wyrzeczenie się chwi­lowych pragnień, przezwyciężanie trudności i przeszkód, powstrzymanie się od działania, do którego popychają chęci doznania uczuć przyjemnych, związane są z wysił­kiem woli. Dla dziecka w wieku szkolnym te wszystkie czynności są niezmiernie trudne początkowo. Nowe zadania, różno­rodne wymagania, tryb życia, a także stosunek do obo­wiązków szkolnych wpływają na przekształcanie się ży­cia uczuciowego dzieci. Dowolne podporządkowanie się zadaniom, jakie stawiają przed dzieckiem rodzice i szkoła, zmieni się z czasem w następnym okresie rozwojowym w świadome działanie. Z wiekiem wszelkie uczucia stają się bardziej uzasad­nione i względnie zgodne z wymaganiami, jakie stawia dzieciom społeczeństwo, w którym żyją. Coraz bardziej właściwie reagują one na przedmioty znajdujące się w sferze moralnej, estetycznej i umysłowej. Prawidłowość ludzkich reakcji uczuciowych zależy od rozwoju psychicz­nego, warunków, a także doświadczenia. enoch fryxelius www.di.se/nyheter/broderna-driver-framgangsrika-bradspelsbolaget-hallit-oss-samman/

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”