Rozwój
Sytuacje wychowawcze
Proces rozwojowy wychowanka może być wywoÅ‚any celowo przez czynnoÅ›ci wychowawcy, może być niezamierzonym skutÂkiem poÅ›redniego dziaÅ‚ania innych ludzi, bÄ…dź też może siÄ™ odÂbywać pod bezwiednym wpÅ‚ywem warunków otoczenia spoÅ‚eczÂnego, przyrodniczego oraz uwarunkowaÅ„ wewnÄ™trznych zwiÄ…zaÂnych ze stanem rozwojowym samego wychowanka. Sytuacje wyÂchowawcze sÄ… to wiÄ™c ukÅ‚ady bodźców, czynników i wpÅ‚ywów, wywoÅ‚ujÄ…cych rozwój czÅ‚owieka i dziaÅ‚ajÄ…cych w ramach instyÂtucji wychowujÄ…cych. StÄ…d sytuacje wychowawcze majÄ… różne pochodzenie, a ze wzglÄ™du na swój charakter wywoÅ‚ujÄ… różne skutki i ksztaÅ‚tujÄ… odmiennie przebieg procesu wychowania w kierunku normalnej progresji, zastojowej degresji lub wykoÂlejajÄ…cej regresji rozwojowej W wychowaniu wiÄ™c jego skuteczność zależna jest od a) sytuÂacji zewnÄ™trznej samego życia spoÅ‚ecznego, czyli etosu dziaÅ‚ajÄ…Âcego przez instytucjÄ™ wychowujÄ…cÄ… oraz b) od sytuacji wewnÄ™Âtrznej jako stanu rozwojowego danego wychowanka. a) Sytuacja wewnÄ™trzna tworzy tzw. Å›rodowisko subiektywne wychowanka, na które skÅ‚adajÄ… siÄ™ osiÄ…gniÄ™te wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci osoÂbowe oraz poziom rozwojowy okreÅ›lonej warstwy, formy życioÂwej wÅ‚asnej aktywnoÅ›ci wychowanka i jego struktury postÄ™poÂwania. Proces rozwoju nie tylko organizmu i psychiki, ale takÂże osoby spoÅ‚ecznej, istoty kulturotwórczej czy istoty duchowej wychowanka powoduje podatność na wpÅ‚ywy zewnÄ™trzne sprzę¿one z danÄ… warstwÄ… rozwojowÄ…, ale także wywoÅ‚uje odporność,tzw. immunitet na wpÅ‚ywy niepożądane przez wychowanka. Tak tedy poziom wyrobienia i uksztaÅ‚towania jego czynników osoboÂwoÅ›ciowych, uformowanie cech duchowoÅ›ci decyduje o reakcji i postawie wychowanka wobec sytuacji zewnÄ™trznych, w jakich siÄ™ losowo może znaleźć. b) Sytuacja zewnÄ™trzna zawsze zawiera: 1) okreÅ›lone elemenÂty Å›rodowiska spoÅ‚ecznowychowawczego danego krÄ™gu etosu, a wiÄ™c instytucji wychowujÄ…cej, np. rodziny, klasy szkolnej, orÂganizacji mÅ‚odzieżowej, bÄ…dź też przypadkowej grupy, tÅ‚umu lub zbiegowiska, 2) utrwalone skutki Å›rodowiska życiowonatu-ralnego, w którym rozwija siÄ™ bios wychowanka oraz 3) pewne czynniki Å›rodowiska pedagogicznokulturowego, które starajÄ… siÄ™ skorygować wpÅ‚ywy negatywne tak Å›rodowiska spoÅ‚ecznowychoÂwawczego, jak też Å›rodowiska życiowego i naturalnego. W zwiÄ…zku z przewagÄ… jednego z tych Å›rodowisk sytuacja wychowawcza przybiera okreÅ›lony charakter i tworzy jakiÅ› wyÂraźny rodzaj wychowania. Dlatego też da siÄ™ wyróżnić: 1 — sytuacjÄ™ pedagogicznÄ…, czyli programowÄ…, która polega na twoÂrzeniu celu wychowawczego (tzw. dziaÅ‚alność zideologizowana wyÂchowawców), na doborze wÅ‚aÅ›ciwych Å›rodków ) oraz na planowym zorganizowaniu dobrych wpÅ‚yÂwów na wychowanka Taka celowo wyÂwoÅ‚ana sytuacja pedagogiczna stwarza wychowanie intensywne, Å›wiadome, nazywane wychowaniem przygotowujÄ…cym lub także formalnym wychowanek wówczas Å›wiadomie ulega wpÅ‚ywom przez naÅ›ladownictwo wzorów, współpracÄ™ z wyÂchowawcÄ… i posÅ‚uszeÅ„stwo, co razem przyczynia siÄ™ do uksztaÅ‚Âtowania I nurtu życiowego u wychowanka; 2 — sytuacjÄ™ spoÂÅ‚ecznÄ… czyli Å›rodowiskowo asymilujÄ…ce przez ustalone tradycyjÂnie ceremonie, zwyczaje i obyczaje, porzÄ…dek, regulamin, chara-ter pracy, stosunki miÄ™dzy ludźmi. Sytuacje spoÅ‚eczne powodujÄ… wpÅ‚ywy nieÅ›wiadome, formowane przez samo uczestniczenie w żyÂciu Å›rodowiska spoÅ‚ecznego, przez uleganie sugestii, konformi-styczne naÅ›ladownictwo, modÄ™. WystÄ™puje tu tzw. wychowanie ekstensywne, uczestniczÄ…ce, nazywane także nieformalnym chociaż czÄ™sto może ono modyfikować I nurt życiowy wychowanka; 3 — sytuacjÄ™ kulturalnÄ…, czyli inspirujÄ…cÄ… dążenia przez podsumowanie motywów, pobudzenia zainteresoÂwaÅ„ poprzez otaczajÄ…ce dobra kulturowe, szczególnie drogÄ… wpÅ‚yÂwów książki, czasopisma, pieÅ›ni, muzyki, radia, kina, telewizji i innych Å›rodków przekazywania kultury masowej. Taka sytuacja kulturalna dziaÅ‚a dorywczo i ubocznie, stwarza wychowanie nieÂsystematyczne przez „ocieranie siÄ™ w Å›wiecie", nazywane wyÂchowaniem okolicznoÅ›ciowym dajÄ…ce ogÅ‚adÄ™ toÂwarzyskÄ…, która czÄ™sto hamuje przejawy II nurtu życiowego; 4 — sytuacjÄ™ życiowÄ…, czyli warunkujÄ…cÄ… przebieg rozwoju pod wpÅ‚ywem przyrody i Å›rodowiska naturalnego, geograficznobiolo-gicznego Å›rodowiska (mieszkanie, dobrobyt, zarobki itp.). WyniÂkiem sytuacji życiowej, losowobytowej danej jednostki tworzÄ… siÄ™ doÅ›wiadczenia życiowe, wpÅ‚ywy kumulujÄ…ce siÄ™ w podÅ›wiaÂdomoÅ›ci i okreÅ›lajÄ…ce postawy popÄ™dowe, emocjonalnodążenio-we, które stajÄ… siÄ™ treÅ›ciÄ… dolnego nurtu życia. Tego rodzaju wychowanie przez życie zakÅ‚ada fundamenty procesu rozwojowego. Powyższa analiza teoretyczna rodzajów wychowania, wywoÂÅ‚ywanych przez okreÅ›lone sytuacje „wychowawcze" i wpÅ‚ywaÂjÄ…cych na rozwój wychowanka, przydaje siÄ™ poznawaniu oddziaÂÅ‚ywaÅ„ wychowawczych każdego krÄ™gu spoÅ‚ecznego w życiu etoÂsu. Przy takiej diagnozie rzeczywistej sytuacji wychowanka, np. w rodzinie, trzeba wiedzieć, jaka jest sytuacja życiowa danej rodziny, a wiÄ™c jakie ma ona warunki mieszkaniowe, dochody i stan majÄ…tkowy rodziców, odżywianie, higienÄ™, liczebność itp. NastÄ™pnie chodzi o rozpoznanie sytuacji spoÅ‚ecznej w tym domu, na co znów skÅ‚adajÄ… siÄ™ — zawód rodziców, ich pochodzenie spoÅ‚eczne, udziaÅ‚ dziecka w zajÄ™ciach domowych, pożycie domoÂwe rodziców, życie towarzyskie i jego charakter itd. Dalej poÂtrzebne staje siÄ™ zapoznanie siÄ™ z sytuacjÄ… kulturalnÄ… domu na podstawie danych o sposobie spÄ™dzania czasu wolnego, potrzeb estetycznych, tradycji i majÄ…tku kulturowego, wyksztaÅ‚cenia rodziców, ich życia umysÅ‚owego, kultury jÄ™zykowej, autorytetu, potrzeb Å›wiatopoglÄ…dowych i wierzeniowych. Wreszcie należy uwzglÄ™dnić sytuacjÄ™ pedagogicznÄ… w rodzinie, dowiadujÄ…c siÄ™, czy dziecko ma wÅ‚aÅ›ciwÄ… opiekÄ™ materialnÄ…, kontrolÄ™ dostÄ™pu do używek (alkohol, tytoÅ„), opiekÄ™ nad zabawami i rozrywkami, opiekÄ™ intelektualnÄ… nad czytelnictwem, opiekÄ™ moralnÄ…, uÅ›wiaÂdomienie erotyczne i Å›wiatopoglÄ…dowe, opiekÄ™ estetycznÄ…, doÂstÄ™p do rozrywek oÅ›wiatowokulturalnych.97 Inaczej nieco przedstawia siÄ™ wpÅ‚yw wychowanka ze strony Å›rodowiska szkolnego, w którym także dziaÅ‚a okreÅ›lona sytuacja życiowa (organizacja szkoÅ‚y, budynek, jego higiena, wyposażeÂnie, liczebność uczniów, obwód szkolny), sytuacja spoÅ‚eczna (autorytet szkoÅ‚y w Å›rodowisku, pochodzenie spoÅ‚eczne uczniów, współpraca rodziców ze szkoÅ‚Ä…, komitet opiekuÅ„czy itp.), sytuaÂcja kulturalna (stan Å›wietlicy szkolnej, radio, kino, telewizja, teatr szkolny, biblioteka, muzeum i zbiory pomocy naukowych) oraz sytuacja pedagogiczna (grono nauczycielskie, wyksztaÅ‚cenie nauczycieli, ich praktyka, talent dydaktyczny, aktywność wyÂchowawcza, autorytet, kultura jÄ™zykowa i moralna, postawy wychowawcze). W zwiÄ…zku ze zÅ‚ożonoÅ›ciÄ… sytuacji wychowawczych ksztaÅ‚tuÂje siÄ™ sprawa skutecznoÅ›ci wpÅ‚ywu wychowawczego danego Å›roÂdowiska na wychowanka. O skutecznoÅ›ci tej decyduje stosunek miÄ™dzy stopniem wychowania intensywnego a ekstensywnego oraz pomiÄ™dzy wychowaniem okolicznoÅ›ciowym a wychowaniem przez życie. Wobec tego skuteczność wpÅ‚ywu można by mierzyć siÅ‚Ä… pierwszego nurtu życia, zwiÄ…zanego z uksztaÅ‚towanÄ… pod wpÅ‚ywem Å›rodowiska pedagogicznego sferÄ… publicznÄ… osobowoÂÅ›ci wychowanka, w zestawieniu z siÅ‚Ä… przejawów nurtu dolnego, drugiego nurtu życiowego z jego podkulturÄ…, powstajÄ…cego w sferze prywatnej osobowoÅ›ci wychowanka pod wpÅ‚ywem Å›roÂdowiska życiowego biosu oraz hamujÄ…cego dziaÅ‚ania Å›rodowiska spoÅ‚ecznego i kulturowego. RozwijajÄ…ca siÄ™ wiÄ™c walka miÄ™dzynurtami życiowymi o górowanie i tworzenie siÄ™ planu życiowego w sferze symbolicznej osobowoÅ›ci. ostaÂtecznie zależy od siÅ‚y moralnej Å›rodowisk biorÄ…cych udziaÅ‚ w ksztaÅ‚towaniu wychowanków, szczególnie Å›rodowiska pedagoÂgicznego agosu oraz Å›rodowiska spoÅ‚ecznego i kulturowego, wÅ‚aÂÅ›ciwych dla krÄ™gów etosu i jego instytucji wychowujÄ…cej. Jak wygl¹da majówka nad morzem - sprawdŸ nasze aktualne oferty“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiÄ…czkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które siÄ™ dokonujÄ… w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeÂczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzÄ… tylko w samych jajnikach, dotyczÄ… one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narzÄ…dów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”