Rozwój uczuciowy
Rozwój uczuciowy
Jedną z ważnych dziedzin rozwoju psychicznego jest sfera uczuć, będąca ciągle wielką tajemnicą dla badaczy, dotąd nie tak dobrze znana i dokładnie zbadana, jak inne czynności psychiczne człowieka. W literaturze psychologicznej spotykamy takie określenia, jak: emocje, motywy, motywacja, uczucie przyjemności, przykrości, uczucia wyższe. Cały skomplikowany rozwój sfery emocjonalnej wiąże się z uczuciami skierowanymi do innych ludzi, stąd mówi się o sferze uczuciowo-społecznej i wychowaniu społeczno moralnym. Na co dzień występowanie przejawów życia uczuciowego ludzi możemy obserwować nie tylko u siebie, ale i u innych w różnorodnych sytuacjach. Unikamy instynktownie niektórych uczuć, jak: przykrość, ból, cierpienie, a szukamy uczuć przyjemnych, wyrażających się radością, beztroską. Uczuciem będzie także to, co przeżywa człowiek zmarznięty i ogrzany, oraz to, co przeżywa człowiek cierpiący z powodu bólu zęba, i ulga, gdy mija ból. Uczucia ludzkie są niezwykle złożone, a poznajemy je na ogół przez ich zewnętrzne przejawy, szczególnie u dzieci, młodzieży, ludzi dorosłych mało opanowanych, reagujących spontanicznie i żywo na różne sytuacje życiowe. Dla rozwoju psychicznego człowieka uczucia mają ogromne znaczenie. Stanowią one składnik każdego naszego działania i towarzyszą niemal wszystkim procesom psychicznym. Dzięki przeżyciom uczuciowym człowiek lepiej poznaje nie tyiko świat, ale i ludzi, zjawiska i przedmioty w jego otoczeniu Emocje mają charakter instynktowny — popędy i afekty, takie jak: głód, strach, gniew, wściekłość; a uczucia to: radość, zmartwienie, zadowolenie i niezadowolenie, uczucie rozpaczy. Najbardziej pierwotne emocje podlegają rozwojowi. W literaturze psychologicznej używa się zamiennie określeń — uczucia i emocje. Takie traktowanie problematyki uczuć przyczyniło się do wyróżniania w psychologii specyficznego podejścia w stosunku do całej sfery emocjonalnej człowieka. Psychologowie traktują uczucia jako źródło naszej aktywności i całego rozwoju psychicznego, a także uważają je za wynik doświadczeń własnych, osobistych i oddziaływań wychowawczych. Psychologowie zajmujący się rolą emocji w rozwoju i ukierunkowaniu naszej aktywności formułują swe wnioski na podstawie obserwacji zachowania się zwierząt w sytuacji głodu i zagrożenia. Poczucie niezaspokojenia potrzeb biologicznych, np. pojawienie się uczucia głodu, niebezpieczeństwa lub zagrożenia — wywołuje u zwierząt silny stan napięcia, skłaniający je do ucieczki lub agresywnego zachowania. Podobnie dzieje się z człowiekiem w takich sytuacjach. Stanowi pobudzenia emocjonalnego towarzyszą charakterystyczne objawy fizjologiczne, jak: arytmia (zmiana rytmu serca — przyspieszenie lub spowolnienie), podwyższone ciśnienie krwi, pocenie sic. itp. Ponadto psychologia uważa uczucia za swoiste bogactwo wewnętrzne człowieka. Uczucia są wyrazem naszego świadomego stosunku do otoczenia i wszelkich doznań dodatnich lub ujemnych, które nam towarzyszą w kontaktach z nim. Stąd określenie sfera uczuciowo-społeczna, odpowiadające odczuciom towarzyszącym kontaktom społecznym człowieka z innymi ludźmi. Ten swoisty sposób kontaktów społecznych o zabarwieniu uczuciowym jest uzależniony nie tjjlko od prostych emocji, od czynników obiektywnych, subiektywnych, ale także od poziomu rozwoju psychicznego człowieka. Rozwój uczuć zależy zarówno od dojrzewania układu nerwowego, jak i czynników zewnętrznych pochodzących ze strony otoczenia. Środowisko rodzinne, rówieśnicze, doświadczenia własne i przeżycia mają znaczący wpływ na stan uczuć, ich bogactwo i różnorodność. O rozwoju sfery uczuciowej w wieku dorastania świadczą żywe, spontaniczne przejawy uczuć, czasami lęku. napięć nerwowych, złego przystosowania do otoczenia, co z kolei wzbudza niepokój rodziców i wychowawców. Szczególną rolę w rozwoju uczuciowości odgrywają rodzice i atmosfera domowa. W okresie wczesnego dzieciństwa najważniejszą rolę pełni matka, jej osobisty kontakt, czułość, troskliwość i oddanie. W miarę rozwoju, a przede wszystkim w okresie dorastania zwiększa się rola ojca w wychowaniu, nie eliminując oczywiście wpływów wychowawczych matki. Otoczenie dziecka troskliwą opieką przez najbliższe mu osoby — matkę ii ojca — budzenie w nim uczuć przywiązania i przyjaźni do członków rodziny, grupy rówieśniczej jest niezwykle ważnym czynnikiem w prawidłowym jego rozwoju psychicznym. Równie ważne jest ukazywanie wzorów i przykładów myślenia o innych w zwykłych codziennych sytuacjach. Podobnie, jak ciało i umysł, uczuciowość wymaga pielęgnacji i kształtowania. Budzenie wrażliwości uczuciowej i moralnej ściśle związanej ze sferą uczuć odbywa się przede wszystkim w rodzinie. Do tego celu prowadzi droga zgodnego współżycia rodziców, organizowania wspólnych działań na rzecz innych, kształtowania zainteresowań i uczuć estetycznych, przyswajania pojęć i ocen moralnych.
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”