Zdrowie
Zapobieganie ciąży
Zdolność do zachodzenia w ciążę i rodzenia dzieci utrzymujc-siÄ™ u kobiety przeciÄ™tnie przez okres 30 lat. Teoretycznie biorÄ…c, kobieta przez ten okres mogÅ‚aby wydać na Å›wiat ponad 20 dzieÂci. Rodzin takich dziÅ› siÄ™ prawie nie spotyka. W Polsce, gdzie przyrost naturalny jest bardzo duży w porównaniu z innymi krajami europejskimi, rodziny liczÄ… zwykle po troje, czworo dzieÂci — na wsi, i po dwoje, troje — w mieÅ›cie. Jest to najlepszym dowodem, że i u nas prawie w każdej rodzinie stosowane sÄ… Å›rodÂki ograniczajÄ…ce liczbÄ™ potomstwa. Jest to również wynikiem zÅ‚ych warunków mieszkaniowych, trudnoÅ›ci materialnych, chorób, jak również coraz powszechniejÂsza w dzisiejszym Å›wiecie tendencja do tworzenia rodziny maÅ‚ej, majÄ…cej jedno lub dwoje dzieci. Cel takiego ograniczenia liczby potomstwa jest oczywisty: zapewnienie dzieciom korzystniejszych warunków rozwoju fizycznego oraz ksztaÅ‚cenia ogólnego i zawoÂdowego. Nie trzeba też dowodzić, że kobieta decydujÄ…ca siÄ™ na urodzeÂnie dziecka upragnionego przez oboje małżonków przeżywa zuÂpeÅ‚nie inne wzruszenie niż kobieta, której ciąża jest wydaÂrzeniem niepożądanym, bÄ™dÄ…cym czÄ™sto wyrazem pogwaÅ‚cenia jej woli. Wiele kobiet zdaje sobie również sprawÄ™, że zbyt czÄ™ste ciąże i nastÄ™pujÄ…ce po nich karmienie piersiÄ…, niedosypianie itp. wyÂczerpujÄ… organizm, przeszkadzajÄ… w pracy i w rozwijaniu inteÂlektu. Nieustanne ciąże odbijajÄ… siÄ™ również na zdrowiu, przede wszystkim na stanie uzÄ™bienia, ponieważ w okresie ciąży nastÄ™Âpuje odwapnienie ustroju, a to z kolei sprzyja psuciu siÄ™ zÄ™bów. U wielu kobiet wyczerpanie ciążą prowadzi do uczynnienia siÄ™ starych, zapomnianych i zdawaÅ‚oby siÄ™ dawno zagojonych zmian gruźliczych w pÅ‚ucach. Zbyt czÄ™ste ciąże majÄ… również niekoÂrzystny wpÅ‚yw na dziecko. Dziecko urodzone w zbyt krótkim czasie po poprzednim porodzie może wykazywać pewne objawy upoÅ›ledzenia fizycznego i umysÅ‚owego. Nie można dziÅ› absolutnie zgodzić siÄ™ z poglÄ…dem, że życie pÅ‚ciowe czÅ‚owieka ma na celu wyÅ‚Ä…cznie rozród, reprodukcjÄ™. Przeczy temu podejÅ›cie czÅ‚owieka do spraw życia pÅ‚ciowego, podejÅ›cie nacechowane wyraźnym dążeniem do rozdzielenia rozÂrodczej strony aktywnoÅ›ci pÅ‚ciowej od strony emocjonalnej. Szereg wzglÄ™dów zwiÄ…zanych ze szczególnÄ… sytuacjÄ… czÅ‚owieÂka w przyrodzie wpÅ‚ywa na jego dążenie do uniezależnienia aktu miÅ‚oÅ›ci od aktu pÅ‚odzenia dzieci. CzÅ‚owiek pragnÄ…Å‚ od zaÂmierzchÅ‚ych czasów rozdzielić te dwie formalnie zespolone czynÂnoÅ›ci i rozdzielone podporzÄ…dkować swojej woli. U podstaw Å›wiadomego dążenia czÅ‚owieka do ograniczenia urodzeÅ„ leżą nie tylko wzglÄ™dy natury ekonomicznej, ale i moralnej. Niezaprzeczalny jest wpÅ‚yw życia pÅ‚ciowego na ksztaÅ‚towanie siÄ™ osobowoÅ›ci. MiÅ‚ość dojrzaÅ‚ych ludzi wiąże siÄ™ nierozerwalnie z pragnieniem posiadania wybranego ideaÅ‚u, ale jakże czÄ™sto w wyniku tych pragnieÅ„ popÄ™d pÅ‚ciowy przeistacza siÄ™ w nakaz tworzenia; powstajÄ… wielkie dzieÅ‚a sztuki i literatury. Niejedna biografia dostarcza tego dowodów. Ludzie majÄ… wiele ważnych powodów, aby ograniczać liczebÂność potomstwa. Nie oznacza to jednak, że czyniÄ… oni to w sposób najwÅ‚aÅ›ciwszy. Przeciwnie, wiÄ™kszość ludzi ucieka siÄ™ do metod prymitywnych i szkodliwych. W jednym tylko roku 1957 w szpiÂtalach naszych wykonano okoÅ‚o 300 000 zabiegów przerwania ciąży, zaÅ› liczbÄ™ wszystkich poronieÅ„, jakie miaÅ‚y miejsce w tym czasie, ocenia siÄ™ szacunkowo na okoÅ‚o 700 000. Częściowo byÅ‚y to zabiegi legalnego przerwania ciąży, ale w znacznej liczbie przypadków chodziÅ‚o o zabiegi, które trzeba byÅ‚o wykonać u koÂbiet z tzw. poronieniem w toku, spowodowanym nielegalnie przez osoby niefachowe. Na koszty szpitalnego przerwania ciąży paÅ„Âstwo wydaÅ‚o w jednym tylko 1957 roku zawrotnÄ… sumÄ™ — 40 miÂlionów zÅ‚otych. Przerywanie ciąży nie jest racjonalnym sposobem ograniczenia potomstwa. Współczesna technika regulowania urodzeÅ„ pozwala na skuteczne zapobieganie ciąży i każde małżeÅ„stwo może sobie dowolnie wybrać czas, w którym dziecko powinno przyjść na Å›wiat. Kobieta może okreÅ›lić dowolnie odstÄ™py miÄ™dzy jednÄ… ciążą a drugÄ… bÄ…dź też zrezygnować z dalszego rodzenia dzieci, jeżeli z jakichÅ› wzglÄ™dów dalsze zwiÄ™kszenie liczby potomstwa jest niepożądane. W wielu małżeÅ„stwach praktykuje siÄ™ jako metodÄ™ zapobieÂgania ciąży stosunek przerywany (coitus interruptus), czyli tzw. wycofywanie siÄ™. Wytrysk nasienia wystÄ™puje wtedy na zewnÄ…trz pochwy. Sposób ten jest przede wszystkim nie barÂdzo pewny, a ponadto jest szkodliwy dla zdrowia, dlatego powiÂnien być caÅ‚kowicie zarzucony. Pewna ilość nasienia może dostać siÄ™ do pochwy jeszcze przed wytryskiem, a znów w razie spóÂźnionego wycofania siÄ™, część spermy może zostać w pochwie i spowodować zapÅ‚odnienie. Stosunki przerywane, jeÅ›li sÄ… stosowane przez czas dÅ‚uższy, stajÄ… siÄ™ przyczynÄ… zaburzeÅ„ nerwowych, zwÅ‚aszcza u kobiety, która przy tego rodzaju stosunku rzadko osiÄ…ga orgazm. Kobieta peÅ‚na obawy, czy mąż wycofa siÄ™ w porÄ™, myÅ›li tylko o tym, aby siÄ™ uchronić przed ciążą — i wskutek tego jej oddanie siÄ™ nigdy nie jest peÅ‚ne. Jest to przyczynÄ… narastajÄ…cej oziÄ™bÅ‚oÅ›ci uczucioÂwej miÄ™dzy małżonkami i zwiÄ…zanych z tym życiowych kompliÂkacji. U mężczyzny w nastÄ™pstwie stosunków przerywanych mogÄ… również wywiÄ…zać siÄ™ zaburzenia nerwowe prowadzÄ…ce w kraÅ„Âcowych przypadkach nawet do impotencji. Niektóre małżeÅ„stwa zbyt dużo zaufania pokÅ‚adajÄ… w tym, że kobieta karmiÄ…ca zwykle nie zachodzi w ciążę. Nie jest to jednak reguÅ‚Ä…. CzÄ™sto mimo karmienia piersiÄ… pierwsza owulacja wyÂstÄ™puje już w szóstym tygodniu po porodzie. Kobieta pewna sweÂgo bezpieczeÅ„stwa nie stosuje żadnych Å›rodków zapobiegawczych i najniespodziewaniej znów zachodzi w ciążę. MetodÄ… przedstawiajÄ…cÄ… praktycznie pewnÄ… wartość w zapoÂbieganiu ciąży jest stosowanie tzw. kalendarza małżeÅ„Âskiego (metoda Ogino-Knausa). Opiera siÄ™ ona na stwierdzeÂniu, że w cyklu miesiÄ…czkowym kobiety jest zaledwie kilka dni, w których może dojść do zapÅ‚odnienia; reszta sÄ… to tzw. dni nieÂpÅ‚odne. Dni pÅ‚odne przypadajÄ… na Å›rodkowy okres cyklu mieÂsiÄ…czkowego. Jest to okres jajeczkowania (owulacji), czyli przesuÂwania siÄ™ dojrzaÅ‚ego jaja przez jajowód w kierunku macicy. Okres ten uważa siÄ™ za optymalny z punktu widzenia możliwoÅ›ci zapÅ‚odnienia. Gdyby można byÅ‚o w każdym przypadku dokÅ‚adnie znać termin owulacji, unikniÄ™cie ciąży byÅ‚oby sprawÄ… stosunkowo prostÄ…. U każdej jednak kobiety odlegÅ‚ość miÄ™dzy wystÄ…pieniem miesiÄ…czki a owulacja wyglÄ…da nieco inaczej — i nawet u tej saÂmej kobiety zaznaczajÄ… siÄ™ pod tym wzglÄ™dem wahania. Dlatego dni pÅ‚odne okreÅ›la siÄ™ tylko w przybliżeniu, zakÅ‚adajÄ…c pewnÄ… „strefÄ™ bezpieczeÅ„stwa". Jest to 9 dni Å›rodkowych cyklu mieÂsiÄ…czkowego. Tak np. przy cyklu dwudziestooÅ›miodniowym pÅ‚odÂne dni rozpoczynajÄ… siÄ™ 10 dnia (liczÄ…c od pierwszego dnia poÂprzedniej miesiÄ…czki), a koÅ„czÄ… 18 dnia (3 dni przed jajeczko-waniem, 3 dni na jajeczkowanie i 3 dni po jajeczkowaniu). W sprzedaży znajdujÄ… siÄ™ kalendarze pozwalajÄ…ce na bardziej precyzyjne oznaczenie dni pÅ‚odnych i niepÅ‚odnych, co ma znaÂczenie zwÅ‚aszcza wtedy, gdy cykl miesiÄ…czkowy kobiety odbiega od najczęściej spotykanego cyklu dwudziestooÅ›miodniowego. Metoda Ogino-Knausa ma może uzasadnienie fizjologiczne i statystyczne; niemniej nie może być uważana za stuprocentowo pewnÄ…. Nadaje siÄ™ ona przede wszystkim w odniesieniu do kobiet bardzo regularnie miesiÄ…czkujÄ…cych. W okresie po porodzie, po poronieniu, przy zmianie klimatu (np. w warunkach dalekiej podróży), po wstrzÄ…sach psychicznych — metoda ta nie znajduje w ogóle zastosowania. IstniejÄ… jeszcze inne metody okreÅ›lania dni pÅ‚odnych i nieÂpÅ‚odnych w cyklu miesiÄ™cznym kobiety, opierajÄ…ce siÄ™ na różÂnych sposobach ustalania dnia, w którym zaczęła siÄ™ owulacja. Należy do nich metoda Holta, opierajÄ…ca siÄ™ głównie na tym, że kobieta w dniu wystÄ…pienia owulacji wyczuwa bolesne napiÄ™cie w dolnej części brzucha po stronie jajnika, z którego jest w danym miesiÄ…cu wydalane jajeczko. NapiÄ™cie to ustÄ™puje nagle w momencie jajeczkowania. Inna metoda — zwana metodÄ… termicznÄ… PalmeÂra — polega na okreÅ›laniu dnia owulacji za pomocÄ… pomiarów temperatury ciaÅ‚a. Metody te niestety majÄ… jednak dla wiÄ™kszoÂÅ›ci kobiet tylko znaczenie teoretyczne. Praktycznie najwiÄ™ksze znaczenie w zapobieganiu ciąży ma umiejÄ™tne stosowanie Å›rodków antykoncepcyjnych. Åšrodki takie opracowano zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet. SÄ… one obecnie powszechnie dostÄ™pne w sprzedaży. Zapoznaj siê z tym serwisem kliknij tutaj po wiêcej informacji
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiÄ…czkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które siÄ™ dokonujÄ… w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeÂczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzÄ… tylko w samych jajnikach, dotyczÄ… one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narzÄ…dów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”