Zdrowie

Zapobieganie ciąży

Zdolność do zachodzenia w ciążę i rodzenia dzieci utrzymujc-się u kobiety przeciętnie przez okres 30 lat. Teoretycznie biorąc, kobieta przez ten okres mogłaby wydać na świat ponad 20 dzie­ci. Rodzin takich dziś się prawie nie spotyka. W Polsce, gdzie przyrost naturalny jest bardzo duży w porównaniu z innymi krajami europejskimi, rodziny liczą zwykle po troje, czworo dzie­ci — na wsi, i po dwoje, troje — w mieście. Jest to najlepszym dowodem, że i u nas prawie w każdej rodzinie stosowane są środ­ki ograniczające liczbę potomstwa. Jest to również wynikiem złych warunków mieszkaniowych, trudności materialnych, chorób, jak również coraz powszechniej­sza w dzisiejszym świecie tendencja do tworzenia rodziny małej, mającej jedno lub dwoje dzieci. Cel takiego ograniczenia liczby potomstwa jest oczywisty: zapewnienie dzieciom korzystniejszych warunków rozwoju fizycznego oraz kształcenia ogólnego i zawo­dowego. Nie trzeba też dowodzić, że kobieta decydująca się na urodze­nie dziecka upragnionego przez oboje małżonków przeżywa zu­pełnie inne wzruszenie niż kobieta, której ciąża jest wyda­rzeniem niepożądanym, będącym często wyrazem pogwałcenia jej woli. Wiele kobiet zdaje sobie również sprawę, że zbyt częste ciąże i następujące po nich karmienie piersią, niedosypianie itp. wy­czerpują organizm, przeszkadzają w pracy i w rozwijaniu inte­lektu. Nieustanne ciąże odbijają się również na zdrowiu, przede wszystkim na stanie uzębienia, ponieważ w okresie ciąży nastę­puje odwapnienie ustroju, a to z kolei sprzyja psuciu się zębów. U wielu kobiet wyczerpanie ciążą prowadzi do uczynnienia się starych, zapomnianych i zdawałoby się dawno zagojonych zmian gruźliczych w płucach. Zbyt częste ciąże mają również nieko­rzystny wpływ na dziecko. Dziecko urodzone w zbyt krótkim czasie po poprzednim porodzie może wykazywać pewne objawy upośledzenia fizycznego i umysłowego. Nie można dziś absolutnie zgodzić się z poglądem, że życie płciowe człowieka ma na celu wyłącznie rozród, reprodukcję. Przeczy temu podejście człowieka do spraw życia płciowego, podejście nacechowane wyraźnym dążeniem do rozdzielenia roz­rodczej strony aktywności płciowej od strony emocjonalnej. Szereg względów związanych ze szczególną sytuacją człowie­ka w przyrodzie wpływa na jego dążenie do uniezależnienia aktu miłości od aktu płodzenia dzieci. Człowiek pragnął od za­mierzchłych czasów rozdzielić te dwie formalnie zespolone czyn­ności i rozdzielone podporządkować swojej woli. U podstaw świadomego dążenia człowieka do ograniczenia urodzeń leżą nie tylko względy natury ekonomicznej, ale i moralnej. Niezaprzeczalny jest wpływ życia płciowego na kształtowanie się osobowości. Miłość dojrzałych ludzi wiąże się nierozerwalnie z pragnieniem posiadania wybranego ideału, ale jakże często w wyniku tych pragnień popęd płciowy przeistacza się w nakaz tworzenia; powstają wielkie dzieła sztuki i literatury. Niejedna biografia dostarcza tego dowodów. Ludzie mają wiele ważnych powodów, aby ograniczać liczeb­ność potomstwa. Nie oznacza to jednak, że czynią oni to w sposób najwłaściwszy. Przeciwnie, większość ludzi ucieka się do metod prymitywnych i szkodliwych. W jednym tylko roku 1957 w szpi­talach naszych wykonano około 300 000 zabiegów przerwania ciąży, zaś liczbę wszystkich poronień, jakie miały miejsce w tym czasie, ocenia się szacunkowo na około 700 000. Częściowo były to zabiegi legalnego przerwania ciąży, ale w znacznej liczbie przypadków chodziło o zabiegi, które trzeba było wykonać u ko­biet z tzw. poronieniem w toku, spowodowanym nielegalnie przez osoby niefachowe. Na koszty szpitalnego przerwania ciąży pań­stwo wydało w jednym tylko 1957 roku zawrotną sumę — 40 mi­lionów złotych. Przerywanie ciąży nie jest racjonalnym sposobem ograniczenia potomstwa. Współczesna technika regulowania urodzeń pozwala na skuteczne zapobieganie ciąży i każde małżeństwo może sobie dowolnie wybrać czas, w którym dziecko powinno przyjść na świat. Kobieta może określić dowolnie odstępy między jedną ciążą a drugą bądź też zrezygnować z dalszego rodzenia dzieci, jeżeli z jakichś względów dalsze zwiększenie liczby potomstwa jest niepożądane. W wielu małżeństwach praktykuje się jako metodę zapobie­gania ciąży stosunek przerywany (coitus interruptus), czyli tzw. wycofywanie się. Wytrysk nasienia występuje wtedy na zewnątrz pochwy. Sposób ten jest przede wszystkim nie bar­dzo pewny, a ponadto jest szkodliwy dla zdrowia, dlatego powi­nien być całkowicie zarzucony. Pewna ilość nasienia może dostać się do pochwy jeszcze przed wytryskiem, a znów w razie spó­źnionego wycofania się, część spermy może zostać w pochwie i spowodować zapłodnienie. Stosunki przerywane, jeśli są stosowane przez czas dłuższy, stają się przyczyną zaburzeń nerwowych, zwłaszcza u kobiety, która przy tego rodzaju stosunku rzadko osiąga orgazm. Kobieta pełna obawy, czy mąż wycofa się w porę, myśli tylko o tym, aby się uchronić przed ciążą — i wskutek tego jej oddanie się nigdy nie jest pełne. Jest to przyczyną narastającej oziębłości uczucio­wej między małżonkami i związanych z tym życiowych kompli­kacji. U mężczyzny w następstwie stosunków przerywanych mogą również wywiązać się zaburzenia nerwowe prowadzące w krań­cowych przypadkach nawet do impotencji. Niektóre małżeństwa zbyt dużo zaufania pokładają w tym, że kobieta karmiąca zwykle nie zachodzi w ciążę. Nie jest to jednak regułą. Często mimo karmienia piersią pierwsza owulacja wy­stępuje już w szóstym tygodniu po porodzie. Kobieta pewna swe­go bezpieczeństwa nie stosuje żadnych środków zapobiegawczych i najniespodziewaniej znów zachodzi w ciążę. Metodą przedstawiającą praktycznie pewną wartość w zapo­bieganiu ciąży jest stosowanie tzw. kalendarza małżeń­skiego (metoda Ogino-Knausa). Opiera się ona na stwierdze­niu, że w cyklu miesiączkowym kobiety jest zaledwie kilka dni, w których może dojść do zapłodnienia; reszta są to tzw. dni nie­płodne. Dni płodne przypadają na środkowy okres cyklu mie­siączkowego. Jest to okres jajeczkowania (owulacji), czyli przesu­wania się dojrzałego jaja przez jajowód w kierunku macicy. Okres ten uważa się za optymalny z punktu widzenia możliwości zapłodnienia. Gdyby można było w każdym przypadku dokładnie znać termin owulacji, uniknięcie ciąży byłoby sprawą stosunkowo prostą. U każdej jednak kobiety odległość między wystąpieniem miesiączki a owulacja wygląda nieco inaczej — i nawet u tej sa­mej kobiety zaznaczają się pod tym względem wahania. Dlatego dni płodne określa się tylko w przybliżeniu, zakładając pewną „strefę bezpieczeństwa". Jest to 9 dni środkowych cyklu mie­siączkowego. Tak np. przy cyklu dwudziestoośmiodniowym płod­ne dni rozpoczynają się 10 dnia (licząc od pierwszego dnia po­przedniej miesiączki), a kończą 18 dnia (3 dni przed jajeczko-waniem, 3 dni na jajeczkowanie i 3 dni po jajeczkowaniu). W sprzedaży znajdują się kalendarze pozwalające na bardziej precyzyjne oznaczenie dni płodnych i niepłodnych, co ma zna­czenie zwłaszcza wtedy, gdy cykl miesiączkowy kobiety odbiega od najczęściej spotykanego cyklu dwudziestoośmiodniowego. Metoda Ogino-Knausa ma może uzasadnienie fizjologiczne i statystyczne; niemniej nie może być uważana za stuprocentowo pewną. Nadaje się ona przede wszystkim w odniesieniu do kobiet bardzo regularnie miesiączkujących. W okresie po porodzie, po poronieniu, przy zmianie klimatu (np. w warunkach dalekiej podróży), po wstrząsach psychicznych — metoda ta nie znajduje w ogóle zastosowania. Istnieją jeszcze inne metody określania dni płodnych i nie­płodnych w cyklu miesięcznym kobiety, opierające się na róż­nych sposobach ustalania dnia, w którym zaczęła się owulacja. Należy do nich metoda Holta, opierająca się głównie na tym, że kobieta w dniu wystąpienia owulacji wyczuwa bolesne napięcie w dolnej części brzucha po stronie jajnika, z którego jest w danym miesiącu wydalane jajeczko. Napięcie to ustępuje nagle w momencie jajeczkowania. Inna metoda — zwana metodą termiczną Palme­ra — polega na określaniu dnia owulacji za pomocą pomiarów temperatury ciała. Metody te niestety mają jednak dla większo­ści kobiet tylko znaczenie teoretyczne. Praktycznie największe znaczenie w zapobieganiu ciąży ma umiejętne stosowanie środków antykoncepcyjnych. Środki takie opracowano zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet. Są one obecnie powszechnie dostępne w sprzedaży.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”