Zdrowie
Bliźnięta
Zapłodnienie prowadzi u człowieka najczęściej do rozwinięcia się jednego płodu. Ten stan rzeczy uważamy za prawidłowy. Ciąża mnoga i poród mnogi znajdują się już na pograniczu patologii. Na 80 porodów zdarza się jeden poród bliźniaczy. Poród trojaczków zdarza się jeden na 700. Przyczyną porodów bliźniaczych jest najczęściej równoczesne zapłodnienie dwóch jaj, a nie — jak normalnie — jednego. Bliźnięta pochodzące z dwóch równolegle zapłodnionych jaj mogą być różnych płci i często nie są do siebie bardziej podobne aniżeli zwykłe rodzeństwo. Są to tzw. bliźnięta dwuja-j o w e. Rzadziej zdarza się, że zostaje zapłodnione jedno jajo, ale natychmiast po zapłodnieniu ulega ono podziałowi na połowy, z których każda rozwija się w osobny płód. Są to tzw. bliźnięta j e d n o j a j o w e. Odznaczają się one zawsze identycznymi cechami dziedzicznymi i są zawsze tej samej płci. Podobieństwo takich bliźniąt bywa niekiedy zdumiewające. Niezwykle rzadko zdarza się, że pierwotny podział zapłodnionego jaja nie jest zupełny, a mimo to z każdej z tych niezupełnie oddzielonych od siebie połówek powstaje osobny płód, że rodzą się tzw. z r o ś 1 a k i, czyli bliźnięta jednojajowe zrośnięte ze sobą jakąś częścią ciała (jak to np. obserwujemy u znanych na całym świecie bliźniąt syjamskich). Narodziny czworaczków i pięcioraczków należą do niezwykle rzadkich wydarzeń. Ciąża mnoga może być wykryta już dość wcześnie badaniem lekarskim. Uderza wtedy obwód brzucha nienormalnie duży, jak na stopień zaawansowania ciąży. Poród bliźniaczy przebiega w zasadzie tak samo jak pojedynczy. Odstęp między urodzeniem się pierwszego i drugiego płodu jest zazwyczaj krótki. Od najdawniejszych czasów ludzie interesowali się sprawą określenia płci mającego się narodzić dziecka oraz zagadnieniem regulacji płci. Wokół tego zagadnienia istnieje wiele przesądów, ponieważ wśród laików panuje przekonanie, że płeć dziecka uwarunkowana jest rozmaitymi czynnikami zewnętrznej natury. Jest to pogląd błędny, ponieważ płeć zostaje zdeterminowana już w momencie zapłodnienia. Połowa plemników wytwarzanych przez jądra mężczyzny posiada geny „męskie", a połowa „żeńskie". Zależnie od tego, jakiego rodzaju plemnik zapłodni jajo, rozwija się płód rodzaju męskiego albo żeńskiego. Decyduje więc przypadek, przy czym szanse na zapłodnienie plemnikiem zawierającym gen „męski" są takie same jak plemnikiem z genem „żeńskim", ponieważ liczba jednych i drugich plemników jest jednakowa. Nie zapłodnione jajo kobiety jest pod tym względem neutralne; może się z niego rozwinąć zarówno chłopiec, jak i dziewczynka. Istnieją rodziny, gdzie rodzi się więcej chłopców niż dziewczynek i odwrotnie. Opierając się na tym fakcie niektórzy uważają, że oprócz czynnika przypadku w grę wchodzić mogą jeszcze inne nie poznane na razie czynniki, które wpływają na częstość występowania osobników jednej płci w niektórych rodzinach. Sprawa ta nie jest dotąd rozstrzygnięta. Płci płodu, ani tym bardziej płci dziecka, zmienić nie można. Przypadki tzw. zmiany płci w drodze operacyjnej, o których od czasu do czasu głośno bywa w prasie, dotyczą osobników, których zewnętrzne narządy płciowe ukształtowały się w sposób nienormalny. Rodzice i otoczenie mylą się wtedy co do rzeczywistej płci osobnika. Jak wiemy, o płci decydują narządy płciowe wewnętrzne — jądra i jajniki. Zapłodnienie albo inaczej poczęcie oznacza połączenie plemnika z jajem. Aby ono mogło nastąpić, powinien płyn nasienny, zawierający dojrzałe i zdolne do poruszania się plemniki, dostać się do pochwy. Wprowadzenie nasienia do pochwy następuje w końcowej fazie stosunku płciowego (spółkowania). Stosunek płciowy polega na wprowadzeniu do pochwy penisa znajdującego się w stanie wzwodu (erekcji) i wykonywaniu ruchów, powodujących tarcie penisa o ściany pochwy. Sumowanie się bodźców seksualnych (do których — oprócz mechanicznych — należy zaliczyć również i bodźce psychiczne) prowadzi do wytrysku nasienia w pochwę. Z pochwy plemniki dostają się do macicy i jajowodów. Ruchy plemników najżywsze są wtedy, gdy odczyn chemiczny środowiska jest zasadowy. W zdrowej pochwie panuje normalnie odczyn kwaśny, co nie sprzyja ruchom własnym plemników. Jednakże odczyn kwaśny pochwy zostaje częściowo zobojętniony przez samo nasienie, którego śluz ma odczyn wyraźnie zasadowy. Zasadowy odczyn nasienia uwarunkowany jest sprawnym funkcjonowaniem gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych. Występujące u kobiety w końcowej fazie stosunku (w stanie orgazmu) skurcze macicy przyczyniają się również przez swe działanie ssące do przesunięcia się plemników z pochwy do macicy. Plemniki poruszają się w wewnętrznych narządach płciowych kobiety ruchem własnym z szybkością 2—3 mm na minutę. Przesuwanie się plemników w obrębie samej macicy i jajowodów jest jednak w większym stopniu zależne od skurczów macicy i swoistych ruchów perystaltycznych wykonywanych przez jajowody. Plemniki odznaczają się zdolnością poruszania się pod prąd płynu, w którym się znajdują. Jak wiadomo, wskutek ruchu rzęsek nabłonka migawkowego wyścielającego macicę i jajowody prąd płynu skierowany jest w tych narządach na zewnątrz. W tych warunkach plemniki dążąc pod prąd kierują się w głąb macicy i do kanału jajowodów. Jeżeli wędrujący plemnik napotka w jajowodzie lub na powierzchni jajnika jajo, następuje zapłodnienie (fazy tego zjawiska są uwidocznione na tablicy III). Gdy plemnik przeniknął do wnętrza jaja, pokrywa się ono od razu dość zbitą osłonką, nie pozwalającą na przedostanie się do wnętrza dalszych plemników. Od tej chwili rozpoczyna się ciąża. Dzięki ruchom perystaltycznym jajowodu zapłodnione jajo zostaje przesunięte do jamy macicy, dokąd dostaje się ono po upływie mniej więcej 3 dni. Tu w ciągu dalszych 3 dni pozostaje • ono jeszcze w stanie wolnym, po czym wszczepia się w roz-pulchnioną i przygotowaną już na jego przyjęcie błonę śluzową. Powstaje pytanie: Jak długo jajo po pęknięciu pęcherzyka Graafa i przedostaniu się do jajowodu jest zdolne do zapłodnienia? Otóż czas ten jest dość krótki. Według najnowszych poglądów trwa mniej niż jedną dobę. Jeśli w tym czasie nie spotka się ono z plemnikiem, następuje obumarcie jaja. Także i czas, w ciągu którego plemniki znajdujące się w drogach rodnych kobiety zdolne są do zapłodnienia, nie jest długi. Wynosi on około 35 godzin. Aby więc nastąpiło zapłodnienie, stosunek płciowy musi się zbiegać w czasie z owulacją. Ponieważ owulacja następuje u kobiet mniej więcej w połowie cyklu miesiączkowego, to okres, w którym zapłodnienie staje się najbardziej prawdopodobne, przypada (przy regularnym dwudziestoośmiodniowym cyklu miesiączkowym) na 12—15 dzień tegoż cyklu. Te dni są najprawdopodobniej okresem owulacji. Zarówno przed tym okresem, jak i po nim zapłodnienie jest mało prawdopodobne. Trzeba jednak podkreślić, że nie jest to prawidłowość bezwzględna. Okazało się w praktyce, że kobieta może zajść w ciążę nawet w tym okresie, kiedy na podstawie przesłanek teoretycznych powinno to być niemożliwe. Największe szanse zajścia w ciążę istnieją jednak w okresie środkowym cyklu miesiączkowego. Należy podkreślić, że zajście w ciążę może nastąpić również, gdy kobieta nie przeżyła orgazmu w czasie stosunku. W czasie karmienia dziecka zajście w ciążę jest również możliwe. Stosunkowo najwięcej pewności niezajścia w ciążę daje okres poprzedzający menstruację i następujący tuż po niej.
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”