Rozwój fizyczny

Prawidłowe odżywianie

Dla prawidłowego wzrostu i rozwoju młodego organizmu wielkie znaczenie ma właściwe odżywianie. W okresie in­tensywnego wzrostu wszelkie czynności życiowe mają prze­bieg znacznie szybszy. Tkanki i narządy szybko rosną, roś­nie także zapotrzebowanie na „paliwo" i „budulec", które stanowią spożywane produkty. Aby pożywienie mogło być właściwie zużyte, musi być uprzednio poddane w przewodzie pokarmowym całkowi­tej przeróbce. Pokarm zastaje rozdrobniony, rozpuszczony, zmieszany z sokami trawiennymi. Pod wpływem tego po­karmy zamieniają się w związki chemiczne, które przecho­dzą do krwi, gdzie w tkankach i narządach poddane są dalszemu przetworzeniu. Pokarmy spożywane przez człowieka składają się z bia­łek, tłuszczów, węglowodanów, soli mineralnych i wita­min, które są niezbędne do rozwoju organizmu. Do białek zalicza się białko jajka kurzego, mięso zwierząt i ryb. Wę­glowodany to wszelkie cukry, kasze, mąki, a tłuszcze to smalec, masło i oleje. Sole mineralne, jak: wapń, fosfor, żelazo, znajdują się w różnych potrawach, a przeważnie w owocach i jarzynach. Witaminy zawarte są nie tylko w owocach, jarzynach, ale również w innych pokarmach. Zapotrzebowanie dzienne, wyrażone w kaloriach, za­leżne jest od wieku i rodzaju wykonywanej pracy *). Nor­malny, zdrowy apetyt młodego człowieka Teguluje zapo­trzebowanie organizmu na pożywienie. Konieczne jest prze­de wszystkim białko, pochodzące z różnych produktów, a więc z mięsa, ryb, mleka, sera. Przeciętne zapotrzebo­wanie dzienne wynosi ok. 80—100 g, z czego przynajmniej 30% stanowić powinno białko pochodzenia zwierzęcego. Węglowodany stanowią najważniejsze źródło energii obok tłuszczów, których spożycie się zwiększa zimą, gdy orga­nizm musi wytworzyć więcej ciepła. Witaminy i sole mi­neralne mają ogromne znaczenie dla rozrostu organizmu, bez nich organizm nie mógłby prawidłowo funkcjonować. W okresie dojrzewania często występują różne zaburze­nia w spalaniu pokarmów. Czasem młodociani wykazują „wilczy apetyt" i wyglądają, jakby im ciągle jedzenie od­bierano — czyli chudzi i wątli. Zdarza się z kolei odwrot­nie — mało jedzą, „odchudzają się" ustawicznie i wyglą­dają jak .pączki w masie". Jak już wspomnieliśmy, przyrost wagi ciała i wzrostu odbywa się skokami, a najczęściej oba zjawiska nie wy­stępują jednocześnie. Są one związane z przemianą mate­rii w dojrzewającym organizmie. Odbija się to na wyglą­dzie zewnętrznym i sposobie odżywiania, i tym można sobie wytłumaczyć opisane zjawisko. W organizmie młodocianych zachodzi wiele zmian, nie­obojętnych dla ogólnej odporności na choroby zakaźne (an­gina, grypa), które pozostawiają trwałe ślady w organiz­mie w postaci wad serca, uszkodzenia nerek, wątroby, płuc. Racjonalne i staranne przestrzeganie zasad higieny może zapewnić prawidłowe czynności organizmu. Zdrowy, silny człowiek jest odporniejszy na wszelkie choroby i łatwiej potrafi je przezwyciężyć. Najważniejszą rolę w organizmie odgrywa układ nerwo­wy. Jego funkcjonowanie może ulec zaburzeniom. Manife­stuje się to drażliwością, nadpobudliwością, impulsywno-ścią. Czynności układu nerwowego zależą od prawidłowe­go funkcjonowania narządów oddychania, krążenia i in­nych. Komórki nerwowe mają najdelikatniejszą budowę spośród wszystkich komórek naszego organizmu. Są szczegolnie wrażliwe ina wszelkie czynniki szkodliwe. Do wy­bitnie szkodliwych czynników należy nikotyna i alkohol,, zatruwające cały organizm, będący w stanie rozwoju i doj­rzewania. Nikotyna (zawarta w tytoniu) uszkadza włókienka i ko­mórki nerwowe, co powoduje zaburzenia w czynnościach wielu narządów. Przy nadużywaniu tytoniu powstają obja­wy, jak: przyspieszenie tętna, zaburzenia w czynnościach trawiennych, bezsenność, drżenie rąk, kurcz drobnych na­czyń krwionośnych, kołatanie serca, zawroty głowy. Alkohol, wywierający szkodliwy wpływ na wszystkie na­sze narządy, najbardziej uszkadza układ nerwowy, szcze­gólnie korę mózgową — miejsce najważniejszych funkcji psychicznych. Nadużywanie alkoholu powoduje otępienie umysłowe, uczuciowe, osłabienie pamięci i uwagi, co odbi­ja się na postępach w nauce, wywołując do niej niechęć młodocianego. Do rejestru szkodliwych środków działających na orga­nizm młodocianych można byłoby włączyć kofeinę, która w razie nadużywania również działa ujemnie na układ nerwowy. Pod wpływem kofeiny, zawartej w kawie, wy* stepuje pobudzenie układu nerwowego, zaostrzenie spo­strzegawczości, przyspieszenie procesów myślenia, ale są to objawy chwilowe. Nadużycie prowadzi do bezsenności, drżenia mięśni, przyspieszenia tętna, wystąpienia uczucia lęku, a czasem nawet do występowania drgawek. Wyjaśnianie, uprzedzanie o szkodliwości działania wy­mienianych używek szczególnie w okresie dorastania na­leży przede wszystkim do rodziców i wychowawców. Praca umysłowa, napięta uwaga przyczyniają się do ogól­nego wyczerpania, a przede wszystkim do zmęczenia ukła­du nerwowego. Objawia się to znużeniem, ospałością lub bezsennością. Środkiem regenerującym jest przede wszy­stkim spokój i sen. Podczas snu odpoczywają wszystkie układy i narządy. Następuje odnowienie wszystkich komó­rek i tkanek. Głęboki, zdrowy sen, w związku z nasile­niem się przemian w całym organizmie młodocianych, od­grywa ważniejszą rolę niż u dorosłych. Pokrzepia, odświe­ża, regeneruje, usuwa zmęczenie. Innym niezmiernie waż­nym czynnikiem higieny układu nerwowego jest atmo­sfera domu rodzinnego. Spokój, eliminowanie nieporozu­mień rodzinnych, unikanie napięć i przeżyć psychicznych umożliwia młodocianym uzyskanie równowagi psychicznej po' różnorodnych stresach w ich życiu. Wiele dziewcząt i chłopców zamartwia się swym wyglą­dem figurą, urodą. Przyglądają się sobie w lustrze, wy­szukują mankamenty. Zastanawiają się, jak zmienić kształt nosa, czoła czy brwi, odnoszą się do nich z niechęcią. Bar^ dzo często bywają zbyt surowymi sędziami dla siebie. Oto­czenie ocenia ich inaczej — korzystniej na szczęście. Lu­dzie doświadczeni mówią, że każdemu człowiekowi nie na tym zależy, żeby być pięknym, lecz żeby się innym podo­bał. Cel może być osiągnięty przy 'bardzo skromnym wy­glądzie. Zapoznawanie się z własnym organizmem, możli­wościami psychofizycznymi trwa właściwie całe życie. Ważniejsze jest umiejętne pokierowanie i wykorzystanie tychże możliwości i właściwości, które związane są zarów­no z naszą strukturą fizyczną, jak i psychiczną. Racjonalnego stosunku do naszego organizmu i jego funkcji możemy nauczyć się od sportowców i zawodni­ków. Znane jest pojęcie „formy", którym posługują się oni i sprawozdawcy sportowi. W przybliżeniu można okre­ślić „formę" jako pewien stan struktury fizycznej, który zapewnia maksymalną jej wydajność. Byłoby tedy słusz­ną rzeczą, by każda dziewczyna czy chłopak starali się posiąść wiedzę o swej formie, o wydajności swego orga­nizmu w pewnych określonych sytuacjach, o rozważnym wykorzystywaniu swych sił. Wyżej opisane rozważania na temat rozwoju fizyczne­go, motorycznego, dojrzewania i przemian, jakie dokonują się w młodzieży, nasuwają różne wnioski i refleksje. Wszystko, co w tym okresie mogłoby być przeżyte 1 spełnione, świadczyć powinno na korzyść następnego eta­pu życia, który będzie przebiegał już w społeczeństwie do­rosłych ludzi. Młodzież rośnie, rozwija się, dojrzewa, podobnie do wzrostu roślin. Ile trudu wymaga młoda roślina, pielęg­nacji, słońca, ciepłego klimatu, troskliwości! Ile starań, by wyrosła mocna i odporna, dojrzała do wydania owocu, a owoc był miękki, soczysty i piękny. Wydaje się to pro­ste, ale ile błędów w wychowaniu młodego pokolenia niesie każda minuta, dzień, lata. I dziwimy się, że roślina słana, a owoc cierpki.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”