Rozwój uczuciowy
Uczucia radosne i przyjemne

Nie tylko negatywne emocje są udziałem dorastających, młodych ludzi, przeżywają oni również wiele uczuć przyjemnych, przesyconych radością, poczuciem zadowolenia. Wywołane są np.: pochwałami, upominkami od ukochanych osób, przeżyciami związanymi z obejrzanym filmem lub przedstawieniem teatralnym. Do uczuć takich dołączają się również: entuzjazm, duma, zachwyt, podziw wynikający z dobra innych osób, kolegów, przyjaciół. Pomyślnie układające się sprawy osobiste wprawiają także w dobre, przyjemne samopoczucie. cztery rodzaje sytuacji, wywołujących uczucie radości i zadowolenia: Sytuacje, do których jednostka jest dobrze przystosowana ze względu na swe możliwości i uzdolnienia. Powodzenie w nauce, osiąganie dobrych wyników sprawiają wiele zadowolenia, sprzyjają dobremu samopoczuciu. Świadomość, że sukcesy osiągane w szkole uzależnione są (niezależnie od zdolności) od włożonej pracy i wysiłku, powiększa jeszcze radość i zadowolenie. Sytuacje, w których młodzież dostrzega elementy komizmu. Na ogół bawi komizm sytuacyjny, którego przykładem są filmy Ch. Chaplina; konkretne, dowcipne i zabawne sceny, żarty, rysunki satyryczne. Inną kategorią jest tzw. komizm subiektywny. Polega on na dostrzeganiu własnych słabości, które zawierają elementy humoru na tle różnych codziennych sytuacji. Sytuacje, w których radość związana jest z rozładowaniem nagromadzonej energii emocjonalnej. Okazje do tego najczęściej zdarzają się na przykład po dużym wysiłku umysłowym, działalności uwieńczonej pozytywnym wynikiem, po udanym egzaminie. Nagromadzona energia emocjonalna wyładowuje się w ogólnym dobrym samopoczuciu, a im dłużej była tłumiona, tym bardziej żywiołowe objawy radości i zadowolenia. 4. Sytuacje sprzyjające zaspokojeniu poczucia wyższo- ści i ambicji. Stanowią one najczęściej przeciwieństwo innych sytuacji, w których młodociani przeżywają zwąt- pienie, poczucie zagrożenia i mniejszej wartości. Spra- wia zadowolenie dobra ocena z klasówki, w czasie pisania której miało się tak wiele wątpliwości i niepewności. Uczeń, który wrócił z olimpiady matematycznej pełen rozterki co do sposobu rozwiązywania zadań inaczej aniżeli pozostali koledzy, przeżywa ,klęskę kosmiczną". Gdy nazajutrz, po ogłoszeniu wyników, okazuje się, że zajął nie tylko pierwsze miejsce, ale otrzymał wyróżnienie za oryginalność w rozwiązywaniu zadań, przeżywa ogromną radość i satysfakcję! Uczucie radości i zadowolenia przynoszą nie tylko wymienione wyżej sytuacje, ale także kontakty społeczne, posiadanie oddanych przyjaciół, spotkania z drogimi i bliskimi osobami, uczestnictwo w grupie rówieśników, w organizacji młodzieżowej, w swojej „paczce". Rodzice zadają sobie nieraz pytanie, jak pomóc w kształtowaniu uczuć dorastającym, by więcej w nich było radości aniżeli smutku, zadowolenia niż goryczy. Odpowiadając na nie, trzeba by przede wszystkim zalecić cierpliwość. Proces kształtowania uczuciowego jest długotrwały, a polega na umiejętności hamowania i panowania nad swymi emocjami, uczuciami negatywnymi. Charakterystyczną cechą jest chwiejność, obok bezprzedmiotowości. Oznacza to, że smutek i radość bez żadnej określonej przyczyny występują na przemian, dość gwałtownie, poza wszelką kontrolą. Niepokoi to dorosłych, przyprawiając zdziwienie, a czasem irytację. Ludzie dorośli czują inaczej. Kontrolują swe reakcje uczuciowe, maskują uczucia, panując nad nimi. Dorastający są szczerzy, objawiają swe uczucia w sposób spontaniczny. Wzloty i upadki, marzenia i zamiary, krańcowe nastroje od „czarnej rozpaczy" i beznadziejności, do hałaśliwej wesołości i rozpierającej energii — są normalnym objawem w okresie dorastania. W miarę dojrzewania układu nerwowego, zdobywania doświadczeń życiowych, stabilizuje się życie uczuciowe. Włączają się mechanizmy kontrolujące to różnorodne bogactwo uczuciowe tak typowe dla tego okresu. Pragnienie poznania przez rodziców przyczyn smutku lub radości swych dorastających córek czy synów, spotyka się nie zawsze ze szczerą odpowiedzią. Pełna taktu, dyskrecji, bez narzucania swej pomocy postawa rodziców jest o wiele słuszniejsza i rozumniejsza, aniżeli zbytnia natarczywość dociekliwość. Czy oznacza to całkowitą bierność ze strony rodziców? Też nie. Jako bardziej doświadczeni i przyjaźnie nastawieni próbują poradzić, jak pracować nad sobą, kontrolować swe reakcje uczuciowe, panować nad nimi. Samokontrola nad uczuciowością polega nie tylko na wyrażaniu ich w sposób akceptowany społecznie, ale na przezwyciężaniu złych humorów, dąsów, nastrojów, gniewu i złości. Zwalczanie uczuć powierzchownych, niestałych, chwiejnych nastrojów na rzecz pogłębiania przeżyć poznawczych, estetycznych, moralnych jest trudną pracą nad sobą, z którą dorastający nie zawsze samodzielnie sobie radzą. Pomocą w tej pracy byłoby przemyślane oddziaływanie domu i szkoły. Trwałość i wzmacnianie uczuć, kształtowanie przywiązania, życzliwości, sympatii, ofiarności dokonuje się za pomocą dobranych środków, jak: literatura, sztuka, które są źródłem wartościowych przeżyć uczuciowych. Czuwająca opieka rodziców nad formą spędzania wolnego czasu, a także zapobieganie przywiązaniu się do osób, zajęć, rozrywek z punktu widzenia wychowawczego niepożądanych. Ponadto bezpośrednie oddziaływanie poprzez przykład uczuciowego przeżywania zdarzeń, form wyrażania uczuć w sposób zrównoważony i opanowany to jeden z ważniejszych środków wychowawczych. Serdeczność, życzliwość, przyjazny stosunek do młodzieży i jej problemów stanowi też rodzaj klimatu, w którym wychowanie i pielęgnowanie uczuć może zapewnić prawidłowy ich rozwój.
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”