Wychowanie

Ruchy społeczno polityczne

W ramach rozwijającego się ustroju kapitalistycznego od końca XVIII stulecia ukształtowały się dwa ruchy społecznopoli­tyczne: demokratyzm i nacjonalizm. a) Demokratyzm nie był produktem rewolucji mieszczań­skiej, trzeciego stanu, obalającego monarchię absolutną i ustrój feudalny stanów uprzywilejowanych pod hasłami: wolność, rów­ność i braterstwo. Proklamacja niepodległości Stanów Zjedno­czonych Am. Płn. (1776) i ich Konstytucja (1787), Wielka Rewo­lucja Francuska (1789), parlamentaryzm w Anglii (od 1265, Ha-beas Corpus Act 1679), wreszcie Kodeks Napoleoński wprowa­dziły stopniowo formalną równość obywateli wobec prawa, na­dały prawa wyborcze (ale tylko mężczyznom posiadającym włas­ność), rozdzieliły od siebie trzy władze: ustawodawczą, sądowni­czą i wykonawczą, rozszerzały prawa obywatelskie (wolności słowa, sumienia, zebrań, stowarzyszeń) głównie jednakże dla właścicieli jakiegoś kapitału, czyniąc to wszystko pod hasłem gospodarczego leseferyzmu (franc. laisser jaire — pozwólcie dzia­łać), ekonomicznej działalności nieskrępowanej przez interwen­cję państwa, które sprowadzono do roli stróża nocnego, pilnują­cego majątku przed złodziejami. Demokratyzm więc burżuazyjny w sprawie walki klasowej przyznawał robotnikom prawa do strajku, gdy właściciele fabryk mogli stosować lokauty, zamykanie przedsiębiorstwa i zwalnianie robotników z pracy. Państwo początkowo nie wtrącało się do przebiegu walk klasowych, natomiast dziś arbitraż państwowy jest daleko posunięty w stosunku do strajków legalnych, ogłasza­nych prawnie przez związki zawodowe, w przeciwieństwie do strajków „dzikich", łamanych przy pomocy siły i prawa. Ten interwencjonizm państwowy we współczesnym kapitalizmie był opracowany przez angielskiego ekonomistę J. M. Keynesa (1833— 1946) w Ogólnej teorii zatrudnienia, procentu i pieniądza (1936) w celu przezwyciężenia stagnacji i kryzysu ekonomicznego. Zlik­widowanie klęski bezrobocia przez inwestycje państwowe i od­powiednią politykę monetarną przyczyniło się do podreperowa­nia kapitalizmu po drugiej wojnie światowej, ale wytworzyło społeczeństwo konsumpcyjne, w którym wydatkowanie na no­we modele produkcji przewyższa oszczędzanie, czym przyczynia się do okresowej utraty równowagi bilansu płatniczego i do in­flacji, czyli wzrostu cen z powodu spadku wartości pieniądza. Wyrazem tych zjawisk społeczeństwa konsumpcyjnego stał się kryzys dolarowy z r. 1971 r. W ten sposób czasowe zlikwidowa­nie bezrobocia przez interwencjonizm państwowy powoduje wzrost cen i odbija się niekorzystnie na najmniej zarabiających. Inaczej do sprawy społecznej robotników podchodził drugi ruch w społeczeństwach o ustroju kapitalistycznym — nacjona­lizm. Kształtował się on początkowo od końca XVIII wieku w kra­jach pozbawionych niepodległości, wolności narodowej (rozbiory Polski 1772—1795) i będących pod okupacją obcej władzy (Ser­bia, Węgry, Grecja, Włochy) jako ruch wolnościowy dążący do walki o niezależność narodową. Jednakże pełny proces rozwoju nacjonalizmu wystąpił dopiero na terenie Niemiec, które po bit­wie z Napoleonem pod Jeną w 1808 r. znalazły się pod ciężką okupacją francuską z wyjątkiem Prus, gdzie począł budzić się duch narodowego oporu, podsycany przez towarzystwa gimna­styczne przygotowujące do walki, przez studenckie Tugenbundy (Związki Cnoty — wzór Filaretów), nawet przez Uniwersytet Berliński, założony w 1809 r., którego pierwszy rektor, filozof Fichte w Mowach do narodu niemieckiego wynosi historię, język i kulturę niemiecką ponad wszystko. Nacjonalizm zaczął więc wy­chowywać społeczeństwo w duchu patriotyzmu. Po pokonaniu Napoleona Prusy dążą dalej do zjednoczenia politycznego państe­wek Rzeszy, w tym celu rozwijają militaryzm, tworzą sztab ge­neralny, przeprowadzają wojny z Danią i Austrią, rozbijają Fran­cję pod Sedanem (1870), zmuszają ją do kapitulacji i zapłacenia olbrzymiej kontrybucji wojennej, którą obrócono na rozwój za­głębia przemysłowego Ruhry. W wyniku wzrostu potęgi militar nej i ekonomicznej w r. 1871 kanclerz Bismarck ogłasza Cesar­stwo Niemieckie. Od tego czasu zaczął się potęgować imperializm niemiecki, zdobywający kolonie i sfery wpływów, rywalizujący na morzu z imperializmem brytyjskim, co pośrednio doprowadzi­ło do wybuchu I wojny światowej (1914). Pokonany traktatem wersalskim (1918) nacjonalizm niemiecki odrodził się jeszcze w postaci faszyzmu w ruchu narodowosocjalistycznym Hitlera, dążącym do zapanowania nad światem. Z nacjonalizmem więc zawsze wiąże się to, że wynosi on wła­sny naród ponad inne (szowinizm), żąda dla siebie przywilejów, szerzy nienawiść do obcych narodowości (prześladowanie i ger­manizacja Polaków za Bismarcka, antysemityzm). W sprawie ro­botniczej zaś nacjonalizm z motywów patriotycznych stara się zapewnić możliwy dobrobyt swoim własnym robotnikom, uzy­skując to kosztem wyzysku kolonii lub robotników w krajach gospodarczo zależnych, przekreślając tym międzynarodową soli­darność ludzi pracy. b) W obronie zaś wyzyskiwanych robotników wystąpiły dwa ruchy: rewolucyjny i reformistyczny. Pierwszy z nich rozwinął się jako ruch proletariacki samych robotników w postaci socja­lizmu i komunizmu. Pierwotny socjalizm utopijny (Saint-Simon, Fourier, Owen), naiwnie marzący o idealnym społeczeństwie lu­dzi wolnych i pracujących dla siebie, został wyparty przez socja­lizm naukowy Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, którzy za­nalizowali ekonomikę kapitalizmu wykrywając, że źródłem wy­zysku jest przywłaszczanie przez kapitalistę tzw. wartości dodat­kowej, wytwarzanej przez robotników ponad to, co otrzymują jako wynagrodzenie za pracę. Ogłoszony w r. 1848 przez Marksa i Engelsa Manifest komunistyczny pod hasłem Proletariusze wszy­stkich krajów łączcie się stwarza 10 punktowy program rewolu­cji proletariackiej obalenia ustroju kapitalistycznego i wprowa­dzenia dyktatury proletariatu dla budowy społeczeństwa bez-klasowego, opartego na uspołecznionej własności środków pro­dukcji i na pracy wszystkich według ich zdolności i możliwości. Następnie utworzenie I Międzynarodówki (Genewa 1864) rozpo­częło historię nowoczesnego ruchu robotniczego, który podczas II Międzynarodówki (Paryż 1889) proklamował dzień 1 maja jako święto międzynarodowego proletariatu walczącego z kapitaliz­mem, ale który w czasie I wojny światowej przeszedł przez opor-tunistyczny rozłam, w wyniku czego tworzy się III Międzynaro­dówka komunistyczna w 1919 r. Socjalizm naukowy i komunizm w oparciu o solidarność kla­sową, internacjonalizm starały się rewolucyjnie usunąć wyzysk kapitalistyczny człowieka przez człowieka i wprowadzić nową sprawiedliwość społeczną dla ludzi pracy. W tym celu rozwijano oświatę i wychowanie mas robotniczych w duchu świadomości klasowej, nienawiści i zemsty za krzywdy oraz w duchu bojowo-ści rewolucyjnej. c) Natomiast ruch reformistyczny ukształtował się wśród ka­tolików. W tym samym roku Wiosny Ludów 1848 w Kolonii zo­stał zwołany przez późniejszego biskupa Moguncji, Emanuela Kettelera, po raz pierwszy poza murami kościoła wiec robotni­ków chrześcijańskich dla zorganizowania środków poprawy sy­tuacji gospodarczej w duchu miłości i sprawiedliwości ewange­licznej. Był to początek czwartego w XIX w. ruchu społeczne­go — katolickiego, który rozwinął chrześcijańskie związki zawo­dowe, kasy zapomogowe i pożyczkowe, zainicjował ubezpiecze­nia społeczne i prawodawstwo pracy, wprowadził udział robot­ników w zyskach przedsiębiorstwa, czyli tzw. akcjonariat pracy. Początkowy paternalizm, tj. opieka nad robotnikami przekształ­ca się w program korporacjonizmu, polegający na łączeniu się w korporacjach zawodowych wszystkich pracujących w danym zawodzie tak robotników, jak inżynierów i kierowników oraz właścicieli przedsiębiorstw. Praktyczne zdobycze ruchu społecz-nokatolickiego znalazły potwierdzenie w dokumentach Kościoła, który w pierwszej encyklice społecznej Leona XIII Rerum nova-rum (1891) zalecał rozszerzenie własności prywatnej na możliwie największą ilość ludzi, domagał się płacy sprawiedliwej, tj. wys­tarczającej na utrzymanie całej rodziny robotnika i robienie oszczędności, przyznawał robotnikom prawo do zrzeszania się i głosił zasadę ograniczonej interwencji państwa w sprawy spo­łeczne. Dalszy rozwój ruchu przyniósł drugą encyklikę społeczną Piusa XI Quadragesimo anno (1931), która odnowę ustroju spo­łecznego opierała na prawie miłości i sprawiedliwości społecz­nej. Ruch społecznokatolicki miał charakter reformistyczny i przeciwstawiał się tak kapitalistycznemu liberalizmowi, jak i socjalistycznej rewolucji, wychowując masy społeczne w du­chu moralności chrześcijańskiej, miłości Boga i bliźniego. Dalsze pogłębianie ruchu nastąpiło po drugiej wojnie światowej.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”