Rozwój uczuciowy

Świat uczuć i emocji

Uważa się powszechnie, że największą zdobyczą naszego stulecia było odkrycie przez psychologię, że dziecko nie jest miniaturą dorosłego, lecz odrębną, swoistą, podlegają­cą rozwojowi strukturą psychiczną. W tym małym dziec­ku odbywa się tak wiele różnorodnych procesów, miesza­ją się emocje i uczucia, że ich stabilizacja i osiągnięcie dojrzałości dokona się w późniejszych okresach rozwojo­wych. Współczesność jest przekonana, że świat i jego dalszy rozwój zależą w coraz większym stopniu od tego, jakie są dzieci i wyrastający z nich ludzie, bowiem w ich rę­kach będzie spoczywał ster nowoczesnej cywilizacji XXI wieku. Jak wyżej wspominam, znaczenie uczuć dla ogólnego rozwoju psychicznego jest niezmiernie ważne. Kształtują­ca się w pierwszych latach życia uczuciowość dziecka jest uzależniona od naturalnego kontaktu między nim a matką, stanowiąc podłoże wzajemnej miłości i zrozumienia w na­stępnych okresach rozwojowych włącznie z okresem do­rastania. Związek z matką ma jednocześnie charakter psy­chiczny i biologiczny, a opiera się na bezpośrednich i przy­jemnych przeżyciach. Przykładem tego są eksperymenty J) przeprowadzone na młodych małpkach. Wykazywały one większe przywiązanie do matki „futrzanej" — symbolu miękkości, przytulności, aniżeli do twardej, zimnej i ostrej matki „drucianej". Obydwa modele dostarczały w jedna­kowym stopniu pokarmu. Na tej podstawie wysnuto wnio­sek, iż jedynie matka odgrywa ogromną rolę w kształto­waniu uczuciowości dziecka poprzez czułość, macierzyńską opiekę, miękkość i oddanie od pierwszych dni życia. Innym dowodem, świadczącym, jak bardzo istotna jest opieka i miłość matki, jest pewien rodzaj występującego u dzieci schorzenia, które określa się jako chorobę sierocą. Odłączenie dziecka od matki w pierwszych miesiącach życia godzi właśnie w sferę uczuć, czyniąc spustoszenie w całej jego psychice i organizmie. Obok zahamowania w rozwoju psychicznym pojawiają się zaburzenia somatycz­ne, jak: spadek wagi, osłabienie, podatność na infekcje. W momencie urodzenia dziecko staje się członkiem ro­dziny, która poświęca mu swój czas, uwagę, opiekę, stara się je zabawić. W miarę rozwoju zdobywa ono świadomość przynależności do tej rodziny, a jego wewnętrzny świat uczuć i przeżyć uilega przeobrażeniom, pogłębia się i po­szerza. Sfera uczuciowa rozwija się zatem pod wpływem kontaktów z otoczeniem, a więc przede wszystkim z ro­dziną, a najważniejszym warunkiem prawidłowego roz­woju jest to, by dziecko mogło się czuć jak najlepiej w swojej własnej rodzinie. Obdarowane uczuciem dziecko odwzajemni się wtedy, gdy rodzice — matka i ojciec — będą potrzebowali opieki, ciepła i miłości. Uczucia dzieci mają charakter afektywny. Afektywnymi określa się uczucia silne i gwałtowne, lecz przemijające. Trudno jest nad nimi zapanować dorosłemu, a tym bar­dziej dziecku. Uzewnętrzniają one swe uczucia w ruchach, gestach, miimice i całym ekspresyjnym zachowaniu. Ule­gają łatwo nastrojom, emocje przykre szybko ustępują przyjemnym, gniew zamienia się w radość, niepokój w zachwyt. Dlatego o stanach uczuciowych okresu dzieciń­stwa mówi się, że cechuje je labilność. Oznacza to między innymi, że dziecko wykazuje brak opanowania, ulegając gwałtownym i krańcowym uczuciom, takim jak: agresja, gniew lub czułość, radość, zazdrość. Cechy uczuciowości dziecka zmieniają się w miarę jak ono rośnie, a jego sfera emocjonalno-społeczna stopniowo dojrzewa do tzw. uczuć właściwych, nazywanych również uczuciami wyższymi. Polega to na opanowywaniu niepo­hamowanych emocji, dostosowywaniu swego postępowania do obowiązujących norm społecznych, kontrolowaniu swych reakcji uczuciowych. Uczucia wyższe mają swój początek w okresie dzieciń­stwa, a skierowane są na określone osoby i zjawiska w sposób pełniejszy i trwalszy. Niektóre z nich nazywane są uczuciami poznawczymi (intelektualnymi), związanymi z zaspokajaniem ciekawości, dążeniem do rozszerzenia wie­dzy. Inny rodzaj uczuć wyższych to uczucia estetyczne, które kształtują się pod wpływem sztuk pięknych (muzy­ki, malarstwa, rzeźby). Z kolei uczucia społeczne związane są z przywiązaniem do innych; umiejętnością okazywania uczuć, takich jak: współczucie, sympatia, przyjaźń; a tak­że z występowaniem dążenia do osiągania nie tylko włas­nego dobra, ale również kolegów, przyjaciół, rówieśników. Takie cechy, jak: umiejętność samokontroli, dostosowy­wania się do wymagań grupy rówieśniczej, do obowiązu­jących norm moralnych, odgrywają ważną rolę w kształto­waniu się charakteru, woli i wrażliwości moralnej. Dziec­ko czerpie przykłady działania i zachowania przede wszy­stkim z własnej rodziny. Rodzice wprowadzają je w świat pojęć i ocen moralnych, rozbudzają zainteresowania i wra­żliwość estetyczną, a ono nie tylko jest bacznym obserwa­torem, ale naśladowcą utrwalającym wszelkie wzory ich postępowania. Dzieje się to niejako automatycznie, „na co dzień" i dotyczy dziecka na wszystkich etapach rozwoju — w wieku szkolnym, w okresie dojrzewania.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”