Rozwój psychologiczny
Okres wczesnoszkolny
Okres rozwojowy poprzedzający okres dojrzewania nazywany jest, okresem wczesnoszkolnym lub młodszym wiekiem .szkolnym i obejmuje lata od 7 do 12 r. ż. Charakteryzuje się on intensywnym rozwojem fizycznym i psychicznym. Organizm dziecięcy kształtuje się harmonijnie, wykazując znaczną odporność na choroby wieku dziecięcego. Podstawową działalnością dziecka jest nauka. Wymagania stawiane przez szkołę związane są z systematycznym uczeniem się na lekcjach i utrwalaniem wiedzy na zajęciach pozaszkolnych i w domu, co określane jest popularnie jako „odrabianie lekcji". Dziecko w tym okresie, jakkolwiek poddane kształceniu i uczeniu się, nie może być pozbawione zabawy i odpoczynku. Szczególna w tym rola rodziców, którzy z powodzeniem mogą kierować rozwojem swego dziecka, by osiągnęło ono pełną równowagę w zakresie psychofizycznego rozwoju. Przez kierowanie będziemy także rozumieli następujące funkcje: kształtowanie takich przyzwyczajeń, jak: systematyczna praca i nauka w określonych godzinach; uregulowanie czasu posiłków, przestrzeganie pory wstawania i zasypiania; — utrzymywanie w porządku swojego kącika lub po- koju, samodzielne ścielenie łóżka, utrzymywanie w porządku przyborów szkolnych, książek; — stworzenie spokojnej, radosnej, pełnej zaufania i zrozumienia atmosfery. Zapewnienie dziecku stałego rozkładu dnia i jego przestrzeganie ma niezwykle ważne znaczenie dla czynności umysłowych dziecka i prawidłowego rozwoju układu nerwowego. Powtarzające się czynności przygotowują do systematyczności i ładu, tworząc korzystne nawyki, które są cennym kapitałem na przyszłość. Powstałe w okresie szkolnym, pozwolą uniknąć wielu trudności w następnym okresie rozwojowym, jakim jest okres dorastania. Wiele dzieci w wieku szkolnym wyróżnia się sumien- nym wykonywaniem swoich obowiązków i na ogół nie mają one trudności w nauce. Są jednak dzieci, które w pierwszych latach szkolnych napotykają na trudności w odrabianiu lekcji. Nie potrafią zorganizować sobie pracy, skupić się nad czynnościami, które muszą wykonać, nauczyć się zadanych lekcji. Tym trudnościom może zapobiec współpraca rodziców z wychowawcą dziecka, dzięki niej udaje się niejednokrotnie przełamać trudności, a im wcześniej są one dostrzeżone, tym łatwiej jest ich uniknąć. W tym okresie rozwojowym niezmiennie ważna jest rola rodziców w kształtowaniu takich właściwości, jak: uczynność, wrażliwość na potrzeby innych, koleżeńskość, .uczciwość, sumienność, które mają tak istotne znaczenie dla społeczności nie tylko rodzinnej, ale i szkolnej. W tym okresie cała działalność dziecka skupiona jest wokół zajęć szkolnych. Nie znaczy to jednak, że z życia dziecka powinna zniknąć zabawa, która w tym wieku ma zupełnie inny charakter aniżeli w popraedmim okresie przedszkolnym. Dzieci szkolne chętnie podejmują zabawy zespołowe, a więc ruchowe, umysłowe z zasadami i prawidłami gry. Przybierają one charakter współzawodnictwa. Czasami w takich zabawach dochodzi do konfliktów i stąd wskazane byłoby czuwanie, a niejednokrotnie i ingerencja rodziców. Potrzeba ruchu i zabawy, wyładowania swej dynamiki, połączonej z pomysłowością, jest szczególnie duża w tym wieku. Nie kontrolowany i nie zorganizowany wolny czas może być powodem nieszczęśliwych wypadków, zdarzających się dzieciom, których ciekawość i różnorodne zainteresowania mogą doprowadzić do zabaw zagrażających życiu. Poza tym może być powodem szukania i znajdowania kolegów starszych i bogatszych doświadczeniem, zaniedbywanych wychowawczo przez środowisko rodzinne, którzy tworzą „paczki" lub „bandy", wypełniając ów nie kontrolowany czas rozrywkami typu palenia papierosów, picia wina, planowania tzw. „skoków", pod którym to określeniem kryją się włamania, drobne kradzieże i niszczenie mienia społecznego. Wskutek tzw. niewłaściwego towarzystwa łatwo zejść dziecku na złą drogę zaniedbań i trudności w pracy szkolnej, naśladowania wzorów społecznie nie akceptowanych. Obok obowiązków szkolnych dziecko powinno mieć poczucie przynależności do rodziny, a w związku z tym pewien zakres czynności do wykonania w domu. Będą do nich należały dbałość nie tylko o porządek we własnym kąciku, ale w całym mieszkaniu, ścieranie kurzu, podlewanie kwiatów, pomoc mamie w gospodarstwie domowym. Te skromne, lecz systematycznie wykonywane czynności stanowią wkład do rodzinnej wspólnoty i dowód przynależności do niej, co z drugiej strony daje zadowolenie z wykonywanej pracy. Wszelka działalność dziecka w tym okresie związana jest zarówno z zabawą, nauką, jak i pracą o charakterze społecznym, to znaczy dla innych — rodziców, rodzeństwa, kolegów, przyjaciół czy szkoły. Od dziecka w tym okresie już można wymagać odpowiedzialnego stosunku do powierzanych mu obowiązków, rozumienia konieczności wykonania pracy, rozróżniania tego, gdzie kończy się zabawa, a zaczyna nauka. Rodzice, stawiając te wymagania, przyczyniają się do lepszego wykonywania obowiązków szkolnych, kształtowania nowych właściwości i cech osobowości, która osiągnie pełnię swego rozwoju w następnym okresie rozwojowym — okresie dorastania.
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”