Wychowanie

Doktryna wychowawcza kościoła

Założenia światopoglądowe i filozoficzne konstruują zaledwie model teoretyczny wychowania chrześcijanina, ideologia zapew­nia właściwą dla tego celu orientację i skuteczność wychowania, ale potrzebna jest jeszcze organizacja działania wychowawcze­go, która określa instytucje, obowiązane do realizacji całej kon­cepcji. Zajmuje się tą stroną organizacyjną specjalna nauka, czyli doktryna wychowawcza Kościoła, której podstawy nakreś­liła encyklika Piusa XI o chrześcijańskim wychowaniu młodzie­ży, słusznie nazywana jego kartą konstytucyjną. Zwraca ona uwagę na to, że wychowanie jest dziełem społecznym, a nie jed­nostki. Człowiek rodzi się najpierw w rodzinie, następnie wzra­sta i znajduje swe miejsce w społeczeństwie, zorganizowanym jako państwo, a do życia nadnaturalnego rodzi się przez chrzest w Kościele. W związku z tymi faktami potrzebne są koniecznie trzy społeczności w wychowaniu, przez które każdy wychowa­nek przechodzi, aby móc rozwinąć się wszechstronnie pod wzglę­dem fizycznym, umysłowym i duchowym. Tymi społecznościami są rodzina, państwo i Kościół jako odrębne władze wycho­wawcze. Rodzina ma prawo naturalne do wychowania dzieci, prawo to jest wcześniejsze od prawa państwa, które powinno rodzinie pomóc w jej zadaniach, ale nie może jej zastępować, jeśli rodzice żyją i mogą odpowiedzialnie sprawować opiekę nad dziećmi. Prawo rodziców do stanowienia o dziecku trwa do czasu osiąg­nięcia samodzielności życiowej i społecznej dzieci i nie może być despotyczne, gdyż jest podporządkowane celowi ostateczne­mu życia ludzkiego, prawu naturalnemu i boskiemu. Obowiązki rodziców w związku z daniem życia dziecku dotyczą nie tylko pielęgnacji, lecz także rozwijania fizycznego, odpowiedniego wykształcenia umysłowego, przygotowania religijnego i moral­nego. Państwo natomiast posiada prawa wychowawcze wobec swych obywateli z tytułu dobra wspólnego. Prawo to ma charakter społeczny, dlatego też polega na obowiązku pomocy rodzicom wielodzietnym, do zastąpienia rodziny w razie potrzeby. Równo­cześnie państwo ma prawo wymagać od obywateli określonego stopnia kultury i poziomu wykształcenia przez obowiązkowość szkoły ogólnokształcącej i zawodowej, prowadzenia wychowania patriotycznego, obywatelskiego, wojskowego i prawo do własnej polityki kulturalnooświatowej, byle nie sprzecznych z prawem naturalnym, ani prawami wychowawczymi rodziny i Kościoła, które nie pochodzą z ustanowienia społecznego. Kościół bowiem ma prawa nadprzyrodzone do wychowywa­nia swych wiernych z dwu tytułów: 1° — misji nauczycielskiej, zleconej przez Chrystusa w słowach: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna i Du­cha Świętego; uczcie je zachowywać wszystko, co wam przeka­załem" (Mt 28,19) oraz 2° — misji zbawiania dusz, czyli macie­rzyństwa duchowego, gdyż „Kto uwierzy i przyjmie chrzest, bę­dzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony" (Mk 16,16). Magisterium Kościoła, czyli jego nauczanie jest nieomylne w za­kresie prawd objawionych oraz praw moralności, którą Kościół katolicki obejmuje w jej pełni. Obowiązek nauczania daje Kościo­łowi prawo zakładania szkół i uniwersytetów katolickich wraz z koniecznością oceny wszelkiej nauki ludzkiej co do zgodności jej z prawdami wiary. Zbawienie zaś dusz przez Kościół, czyli macierzyństwo duchowe, do czego jedynie Kościół posiada nad­przyrodzone środki łaski w sakramentach Św., rozciąga się na ca­łą ludzkość i nadaje Mu prawo misyjnego działania i rozkrzewia-nia wiary Chrystusowej tak, by Ewangelia była znana na całym świecie... Każda z omówionych władz wychowawczych: rodzina, pań­stwo i Kościół ma według encykliki Piusa XI swój własny teren działania i obowiązków, dlatego też dla dobra wychowywanych ludzi powinny one współpracować harmonijnie ze sobą. Ponie­waż nie ma obiektywnych sprzeczności między nimi, przy dobrej woli wszystkich władz harmonia współdziałania może być osiąg­nięta. Nie powinno więc być kolizji i walki pomiędzy nimi, gdyż prowadzi to do dezorientacji wychowanków, a nawet przyczynia się do samowoli, przedwczesnej emancypacji spod autorytetu wychowawców w domu, szkole i w Kościele i do wykolejenia młodzieży, co dziś stało się powszechną plagą na całym świecie (chuligani, hippiesi). Doktryna wychowawcza Kościoła, żądająca harmonijnej współpracy wszystkich instytucji zainteresowanych wychowa­niem ludzi, wyrasta z wielowiekowego doświadczenia i mądrości, które kształtowały się w szeregu koncepcji wychowawczych do dziś żywotnych w Kościele^ a prowadzonych przez znane zakony wychowujące, jak jezuici św. Ignacego Loyoli (XVI w.), bracia szkół chrześcijańskich św. Jana De la Salle (XVII w.), pijarzy św. Józefa Kalasantego (XVII w.) czy salezjanie św. Jana Bosco (XIX w.). Szczególnie genialny pedagog św. Jana Bosco unowo­cześnił wychowanie chrześcijańskie, spsychologizował je, dosto­sowując do psychiki dziecka i jej potrzeb radości, ruchu, zaba­wy, śpiewu, wycieczek, w czym na wiele lat wyprzedził znacz­nie późniejszych nowatorów i twórców tzw. nowego wychowania. Św. Jan Bosco stworzył więc przez wniknięcie w mądrość wy­chowawczą Kościoła oryginalny system prewencyjny wychowa­nia, czyli system zapobiegania złu przez szereg środków natural­nych, jak asystencję, czyli stałe przebywanie i współżycie z wy­chowankami, przez organizację ich pracy i wypoczynku, przez kształcenie zawodowe lub ogólne dostosowane do zainteresowań młodzieży, przez rozwijanie jej aktywności, samodzielności i ze­społowego życia, a przede wszystkim przez kierowanie jej samo­wychowaniem przy pomocy łaski sakramentalnej na co dzień (wbrew panującym tendencjom jansenistycznym, które zalecały adorowanie Eucharystii z daleka bez komunikowania) przez ułat­wienie spowiedzi i komunii Św., dostarczających siły do wytrwa­nia w dobrym. Obecnie wychowanie chrześcijańskie, rozproszone po całej kuli ziemskiej, w wyniku obrad i uchwał II Soboru Watykań­skiego (od 1965 r.) dostosowuje się do problemów współczesności, jej cywilizacji technicznej i kultury masowej. W związku z tym model trzech instytucji wychowania chrześcijańskiego; rodziny, państwa, Kościoła został rozszerzony i rozbudowany. Uzupełnia go przede wszystkim szkoła, która niezależnie od stopnia pod­stawowego, średniego czy wyższego, w soborowej Deklaracji o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis (1965) uzyskała miejsce centralne, stała się pewnym centrum, w które­go wysiłkach biorą udział rodziny, nauczyciele i różnego rodzaju organizacje społeczne (n. 5). W ten sposób społeczeństwo obywa­telskie przez swoje organizacje bierze udział w modelu instytucji wychowawczych. Powołaniem nauczycielstwa i szkoły jest po­maganie rodzicom i zastępowanie społeczności w wypełnianiu ich obowiązków przez podejmowanie zadań wychowawczych kształ­cenia umysłowego młodzieży, wychowania moralnego, kultural­nego, zawodowego i społecznego. Szkoła katolicka zaś prowadzo­na pod kierownictwem Kościoła także ma cele kulturalne i dą- ży do prawdziwie ludzkiej formacji młodzieży ochrzczonej, którą ponadto w atmosferze ewangelicznego ducha wolności i miłości uczy skutecznego pomnażania dobra ogólnego i przygotowuje do apostolskiej służby w rozszerzaniu Królestwa Bożego . To apostolskie zadanie szkoły katolickiej wypływa z rozróżnienia przez Deklarację 1° — prawa powszechnego wszystkich ludzi ob­darzonych godnością osoby do prawdziwego wychowania jako pełnego rozwijania osobowości zgodnie z ich cechami indywidual­nymi, różnicą płci, kultury i tradycji ojczystych oraz 2° — prawa ochrzczonych jako „nowego stworzenia dzięki odrodzeniu z wody i z Ducha Świętego", a więc jako dzieci Bożych nie tyl­ko do pełnego rozwoju osoby ludzkiej, ale także do wychowania chrześcijańskiego, w którym zdobędą świadomość wiary, nauczą się chwalić Boga liturgicznie, zaprawią się do moralnego życia, staną się ludźmi doskonałymi, wreszcie apostolsko będą dawać świadectwo Chrystusowi, pomagać w chrześcijańskim kształto­waniu świata przez przyczynianie się do dobra całej społeczności . Te właśnie ukazane dwa zadania: pełne rozwijanie osobo­wości wychowanka jako człowieka i apostolskie dawanie świade­ctwa chrześcijańskiego swoim życiem powodują odnowę wycho­wania chrześcijańskiego w rodzinie, w szkołach katolickich, w seminariach duchownych, a nawet w uniwersytetach kato­lickich.

Cytat Dnia!

“
Okres przekwitania

Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiączkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które się dokonują w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jaje­czek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzą tylko w samych jajnikach, dotyczą one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narządów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”